Man op krukken door IS-gebied, verdrinkt bijna, maar haalt Nederland

Eind augustus van dit jaar leerden we hem kennen: Rafiq, een 65-jarige Palestijn uit Syrië, die bezweet en uitgeput, zwaar ademend en voetje voor voetje met behulp van krukken de grens tussen Servië en Hongarije overstak. Hij wilde maar één ding: naar Nederland. Correspondent Marcel van der Steen zag hem in de nacht verdwijnen.

Van der Steen besloot contact met Rafiq te houden en kreeg onlangs bericht dat het hem is gelukt om Nederland te bereiken. Rafiq verblijft nu in de Koepelgevangenis in Haarlem, die is ingericht als noodopvang. Verslaggever Nicole le Fever zocht hem daar op.

Rafiqs tocht valt nauwelijks samen te vatten. Om Syrië te ontvluchten, moest hij dwars door IS-gebied. Een Tsjetsjeen hield hem aan en vroeg waarom hij geen baard had. "Die groeit bij mij niet," antwoordde hij. Maar dat vond de jongeman geen goed excuus en Rafiq kreeg twintig stokslagen.

Op de vraag of hij rookte, loog hij, want hij had gehoord dat hij dat nooit moest toegeven. Gelukkig werd het pakje sigaretten dat hij bij zich had niet gevonden. Ten slotte werden de pijpen van zijn broek boven zijn enkels afgeknipt, omdat moslimmannen volgens de overlevering geen kleding over hun enkels mogen dragen.

Eenmaal in Turkije aangekomen, bleek hij daar als Palestijn niet te mogen blijven omdat hij geen papieren heeft. 'Stateloos' staat er dan ook op het nieuwe pasje dat hij van de Nederlandse autoriteiten heeft gekregen.

Bijna verdronken

Dus zat er niets anders op dan te proberen om met een bootje een Grieks eiland te bereiken. De eerste poging mislukte. De boot maakte water en Rafiq zou verdronken zijn als hij niet door een Iraakse vriend was gered. De tweede poging slaagde wel.

Eind augustus zag Marcel van der Steen hem in het donker richting de Hongaarse grens hobbelen. Het lukte hem het land binnen te komen en voor 1000 euro een taxi naar Duitsland te nemen. Het laatste stuk, naar Amsterdam Centraal, kon per trein. Daar kreeg hij een kaartje voor de trein en bus naar Ter Apel.

Rafiq is dankbaar dat hij veilig is aangekomen in Nederland. Over Syrië en zijn problemen met het regime wil hij niet zoveel kwijt omdat hij zich zorgen maakt over zijn vrouw, die in Syrië is achtergebleven. Wel vertelt hij over zijn oude leven, onder meer in Dubai en Oost-Europa, waar hij elektronicawinkels had en een meubelzaak.

Zal hij zijn vrouw nog zien?

Zijn grootste wens is dat zijn vrouw ook naar Nederland mag komen, maar hij maakt zich zorgen over de duur van de procedure. Eerst was hem verteld dat hij binnen 5 tot 12 maanden iets zou horen, maar dat wordt nu een jaar. En dan duurt het nog een jaar voordat familieleden over mogen komen. Rafiq is bang dat hij niet meer zo lang te leven heeft.

Het gaat niet goed met zijn gezondheid. Hij heeft veel last van zijn benen en zijn nieren. Ook moet hij een speciaal dieet volgen. Gelukkig krijgt hij hulp van twee Syriërs in de cel naast hem. Zij helpen hem uit bed en met schoonmaken. Voor een van zijn buurmannen kwam er vandaag slecht nieuws. Een van diens zonen is in Syrië omgekomen en zijn 16-jarige dochter is nu helemaal alleen achtergebleven. De man is ten einde raad.

"Zo hebben we allemaal onze verhalen en problemen", zegt Rafiq.