Nieuwe foto's wreedheden Nederlands-Indië opgedoken

In een gepantserde kluis in Verzetsmuseum Zuid-Holland in Gouda zijn 179 foto's en dia's opgedoken uit de tijd van de politionele acties in voormalig Nederlands-Indië. De vondst doet de roep weer klinken om een gedegen onderzoek naar deze periode in Nederlandse geschiedenis.

Onder het materiaal bevinden zich beelden van geëxecuteerde Indonesiërs, verhoren en arrestaties door KNIL-soldaten en de aankomst van Nederlandse militairen. De foto's werden ontdekt door Joost Lamboo, de man die verantwoordelijk is voor het beeldmateriaal in de collectie van het museum.

Volgens Lamboo zijn de foto's gemaakt door een of meer personen die zich aan de zijde van de Nederlandse militairen bevonden. Foto-historicus Louis Zweers stelt dat het authentiek materiaal is, maar vindt dat de beelden wel context verdienen. "Er ontbreekt informatie over wie, wat, waar en wanneer. Dat maakt het ingewikkeld."

De foto's zijn nu te zien op de expositie Indië in Oorlog - Oorlog in Indië in het museum. Directeur Arjen van Wijngaarden erkent dat de context ontbreekt bij de beelden. "De duiding laten wij graag over aan de historici, aan de experts."

Zweers meent dat de foto van de zes neergeschoten mannen gemaakt is in Bandung, in het voorjaar van 1946. "Daar was het toen chaos", zei hij op NPO Radio 1. "Er zaten Brits-Indische troepen, KNIL-eenheden en Indonesische jongeren die daar een guerrilla-oorlog voerden, waarbij nogal wat Nederlandse en Indische ongewapende burgers werden vermoord."

Van politionele acties was toen volgens Zweers nog geen sprake. "Er waren toen nog geen Nederlandse militairen aanwezig. Die kwamen pas veel later. Dit was het koloniale leger, met Nederlands-Indische officieren en inheemse manschappen, onder Nederlands opperbevel. Uit die beginperiode van de onafhankelijkheidsstrijd is heel veel nog niet duidelijk."

Onderzoek

Henk Schulte Nordholt, bijzonder hoogleraar Indonesische geschiedenis aan de Universiteit Leiden, bevestigt dat. "We hebben nog steeds geen zicht op de ware aard van die oorlog, terwijl het de grootste oorlog is die Nederland ooit heeft gevoerd."

Volgens de hoogleraar is tot nu toe vooral weggekeken. "Er is alleen maar incidentenonderzoek gedaan. We moeten onze verantwoordelijkheid nemen en eindelijk een groot onderzoek doen naar wie toen wat deed en vooral waarom. Dit was in hoge mate een vuile oorlog. We moeten zien te begrijpen waarom dat kon gebeuren."