'Tijd dringt voor compensatie politionele acties'
De Nederlandse staat moet vaart maken met het compenseren van slachtoffers van Nederlandse oorlogsmisdaden tijdens de dekolonisatieoorlog in Indonesië. Het is hoog tijd dat de Nederlandse staat erkent wat er is gebeurd, zegt Jeffry Pondaag van het Comité Nederlandse Ereschulden. Veel nabestaanden van geëxecuteerden zijn oud, zegt Pondaag. Hij doet al jaren onderzoek in de voormalige Nederlandse kolonie.
Vandaag zal voor de rechtbank in Den Haag worden gesproken over een schadevergoeding voor een vrouw die in 1949 in het dorp Peniwen zou zijn verkracht door militairen van het Nederlandse leger. Ook wordt een claim behandeld van achttien weduwen en vijf kinderen, nabestaanden van mannen die door Nederlandse militairen geëxecuteerd zouden zijn.
Advocate Liesbeth Zegveld, die Indonesische nabestaanden juridisch bijstaat, wil bij de rechter in Den Haag vragen om informatie van de Nederlandse staat, onder meer om lijsten uit het nationaal archief met namen van mannen die geëxecuteerd zijn. Zegveld dringt aan op onafhankelijk onderzoek naar het optreden van Nederlandse militairen tijdens de politionele acties.
Structureel
Ook het promotieonderzoek van historicus Remy Limpach moet volgens de advocate openbaar worden gemaakt. In zijn onderzoek "Die brennenden Dörfer des Generaal Spoor. Niederländische Massengewalt im Indonesischen Unabhängigkeitskrieg 1945-1949" concludeert Limpach dat extreem geweld door Nederlandse militairen niet incidenteel maar structureel plaatsvond.
Het geweld was wijdverspreid en werd door de militaire leiding niet tegengegaan. Die conclusie verschilt sterk van die van eerdere rapporten, zoals de Excessennota uit 1969. Daar werd het Nederlands geweld beschreven als excessen en incidenten.
Inmiddels werkt Limpach voor het NIMH, het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, een onderdeel van het ministerie van Defensie. Daar worden de claims van Indonesische nabestaanden onderzocht. Limpach wil zijn onderzoek pas medio 2016 publiceren. Zegveld wil eerder over de informatie beschikken.
Erkenning
Na een jarenlang proces trof de Nederlandse staat in 2010 een schikking met weduwen van mannen die door Nederlandse militairen werden geëxecuteerd in Rawagade. Ook een groep weduwen uit Zuid-Celebes, het huidige Sulawesi, ontving een paar jaar later compensatie. De vrouwen kregen een bedrag van 20.000 euro en excuses van de Nederlandse staat.
Jeffry Pondaag van het Comité Nederlandse Ereschulden hoopt dat de strijd voor de nabestaanden niet lang meer duurt. Het gaat niet om het geld, zegt hij. "Het belangrijkste is dat de Nederlandse staat schuld erkent."