'Kabinet, kom met een visie op vluchtelingenopvang'

Het kabinet moet met een visie komen op de opvang en integratie van vluchtelingen. Dat zegt adjunct-directeur Jasper Kuipers van VluchtelingenWerk Nederland. "Mijn begrip voor de noodmaatregelen is een beetje op. Het is heel sympathiek dat gemeenten inspringen, maar het is niet duurzaam."

De vluchtelingenproblematiek lijkt vooral een klus voor staatssecretaris Dijkhoff, zegt Kuipers. "Maar ik denk dat we hiervoor het hele kabinet, inclusief de premier, nodig hebben." Volgens hem maken veel Nederlanders zich zorgen over de opvang en vragen ze zich af wat het plan is van de overheid.

Hij hoopt dat het kabinet snel in dialoog gaat met bewoners waar opvang is of moet komen. "En in ieder geval niet kleine dorpjes overvallen met een aantal vluchtelingen dat niet in verhouding staat tot de omvang van zo'n dorp."

Kuipers doelt op het Drentse dorpje Oranje, waar de bewoners gisteravond van staatssecretaris Dijkhoff te horen kregen dat er 700 extra asielzoekers bijkomen boven op de 700 die er al worden opgevangen. Daarop belaagden boze dorpsbewoners de auto van de staatssecretaris. In het dorp wonen 140 mensen.

Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) reageerde kritisch en in de Tweede Kamer leidde het besluit van Dijkhoff tot discussie.

"Wij pleiten al jaren voor kleinschalige gespreide opvang", zegt Kuipers. "Zo'n opvanglocatie zou niet meer dan 250 bedden moeten hebben. Dat is niet alleen goed voor de vluchtelingen, maar ook voor de omwonenden en dus voor het draagvlak."

Grootschalige opvanglocaties zijn volgens hem niet duurzaam. "Vluchtelingen integreren slechter, terwijl er wordt verwacht dat ze een baan gaan vinden. Maar op deze manier gaan ze alleen maar langer een beroep doen op de overheidssteun, zoals een uitkering."

De overheid had al jaren geleden moeten nadenken over de vluchtelingenopvang, zegt Kuipers. "Het is misschien naïef geweest van het kabinet om de afgelopen jaren te denken dat er geen vluchtelingen naar Nederland zouden komen, terwijl het oorlog was in het Midden-Oosten. Die zijn gekomen. En ik voorspel u: die komen de komende jaren ook nog. Dus laten we vooral gaan nadenken over hoe we willen omgaan met de opvang en integratie."

Duitse visie

Het ontbreken van een visie en leiderschap is in Duitsland niet aan de orde, legt correspondent Jeroen Wollaars uit. Daar heeft bondskanselier Merkel de leiding op zich genomen in het vluchtelingendossier. In Duitsland komen elke dag tussen de 5000 en 10.000 asielzoekers aan.

"Hoewel er ook kritiek op Merkel is, pakt ze het leiderschap op dit gebied wel op." Vandaag nog hamerde de bondskanselier, samen met haar Franse collega Hollande, op meer Europese eensgezindheid in de vluchtelingencrisis. Haar speech ging helemaal over vluchtelingen.

"Ze maakt het ook persoonlijk", zegt Wollaars. "25 jaar geleden zat ze nog achter de Berlijnse Muur in Oost-Duitsland en droomde ze van vrijheid. Ze snapt dus heel goed dat vluchtelingen dat ook doen." Merkel benadrukt al langer hoe belangrijk de vluchtelingencrisis voor Duitsland is.

Dat Merkel zich zo met dit dossier bezighoudt, is opmerkelijk, zegt Wollaars. "Zo kenden we haar niet. Vaak 'Merkelt' ze een beetje zoals de Duitsers zeggen: dan wacht ze af. Maar ineens nam ze het initiatief." Niet alleen haar persoonlijke verleden speelt daarin een rol, maar ook het Duitse schuldgevoel vanwege de Tweede Wereldoorlog.

Maar de kritiek op de bondskanselier is niet mals. "De partij verliest in populariteit. En een meerderheid van de burgers is bang voor de vluchtelingenstroom. De afgelopen maand kwamen er in Beieren alleen al 250.000 vluchtelingen binnen, zeggen ze daar. Dat is bijna niet meer vol te houden."