'Britse geheime dienst wilde alle internetters in de gaten houden'
De Britse geheime dienst GCHQ wilde van alle internetters wereldwijd een profiel samenstellen door hun surfgedrag bij te houden, om zo terroristen en criminelen op te sporen. Dat meldt de website The Intercept op basis van nog niet eerder verschenen documenten van Edward Snowden. Die oud-NSA-medewerker lekte in 2013 een grote hoeveelheid NSA-documenten aan Glenn Greenwald, de journalist achter The Intercept. Het is onduidelijk wat de GCHQ na 2013 heeft gedaan.
In de praktijk heeft de GCHQ elke dag miljarden keren gegevens over normale burgers opgeslagen, stelt The Intercept. Ook data van Nederlanders werden daarbij onderschept en geanalyseerd. De GCHQ noemde het systeem zelf "het grootste surveillance-apparaat op aarde" en zou voor het systeem een maas in de Britse wet hebben gebruikt.
Dubieuze zoekopdrachten
De datastofzuiger kreeg de naam Karma Police en zoog onder meer surfgedrag op, maar ook het gebruik van chat-apps, Facebook, YouTube, Hotmail, Skype en sms. Ook de locatie van mobiele telefoons werd opgeslagen, evenals gebruik van sociale media. Ook werd onderzocht wie dubieuze zoekopdrachten invoerde op Google en pornosites ontsnapten eveneens niet aan de aandacht van de geheime dienst.
Het Verenigd Koninkrijk is een plek waar veel internationale kabelverbindingen passeren, waardoor de geheime dienst veel internetverkeer kan onderscheppen. Volgens de dienst zelf passeert maar liefst een kwart van het wereldwijde dataverkeer het Verenigd Koninkrijk.
In 2012 heeft de GCHQ 50 miljard zogenoemde metadata-records per dag opgeslagen en was de geheime dienst op weg naar de 100 miljard per dag, zegt The Intercept. Metadata geven informatie over communicatie, bijvoorbeeld wie met wie e-mailt of belt.
De Britten onderschepten daarbij ook Nederlandse data, meldt The Intercept op basis van de documenten. Zo werd in één programma het luistergedrag van 200.000 mensen, onder wie Nederlanders, in de gaten gehouden. De geheime dienst wilde zo te weten komen of mensen naar radicale islamitische internetradiostations luisterden.
Maar de verzamelde informatie zou ook zijn gebruikt bij de inbraak bij het deels Nederlandse bedrijf Gemalto, dat onder meer simkaarten voor mobiele telefoons produceert. Eerder werd gemeld dat de Britse geheime dienst daar had ingebroken. De geheime dienst wilde de geheime sleutels in handen krijgen waarmee mobiele telefonie wordt versleuteld. Als die versleuteling kan worden omzeild, kan telefonie worden afgetapt en afgeluisterd.
Met behulp van de datastofzuiger konden de Britten medewerkers van Gemalto identificeren, om ze vervolgens aan te vallen. Op dezelfde manier zou bij de Belgische telecomprovider Belgacom zijn ingebroken.
Cookies
De Britten onderschepten onder meer cookies van internetgebruikers. Cookies zijn kleine tekstbestandjes die bij elk websitebezoek worden meegestuurd, en waarin zeer persoonlijke informatie opgeslagen kan zijn. Zo gebruiken sites als Google en Facebook cookies om gebruikers te identificeren en gebruiken advertentienetwerken cookies om mensen te volgen. Door de cookies te onderscheppen kon de Britse geheime dienst identiteiten van mensen aan ip-adressen koppelen.
Oud-NSA-medwerker Snowden onthulde eerder hoe de Amerikaanse geheime dienst NSA internetgebruikers in de gaten hield. Dat gebeurde bijvoorbeeld via servers van internetbedrijven als Google en Facebook, maar ook door achterdeurtjes in software in te bouwen en op grote schaal internetverkeer te onderscheppen.