'Het is niet te harden op Sumatra door aangestoken natuurbranden'

"Lucht inademen is gevaarlijk", staat op een bord in Pekanbaru op Sumatra. In grote delen van het Indonesische eiland hangt een smerige smoglaag als gevolg van hardnekkige natuurbranden. Het vuur is illegaal aangestoken door plantages die hun grond willen uitbreiden door begroeiing af te branden.

De rook is niet te harden, zegt correspondent Michiel Maas. "Het is alsof je te dicht bij een kampvuur staat. Het is niet aangenaam."

Voor de bewoners is er geen ontkomen aan. De meeste mensen dragen mondkapjes, maar dat is het enige dat ze kunnen doen. "Naar binnen is voor deze mensen geen oplossing, want de huizen hier hebben geen airco. Binnen is het net zo erg als buiten. Ze kunnen wel naar plekken waar luchtverversing is, zoals sporthallen en winkelcentra, maar zelfs daar ruik je de smog", zegt Maas.

Plantages

Maas is met de grootst mogelijke moeite naar het gebied gereisd. "De mist is zo dicht, dat er geen vliegtuig kan landen. Doordat het kort heeft geregend kon het even."

Het leger probeert het vuur te bestrijden, maar dat kan volgens Maas weinig uitrichten. "Het is een veenbrand die voor een groot deel ondergronds woedt. Soms zit het vuur tot wel vijf meter diep, dat is bijna niet te blussen. Ze proberen het wel door wat te poken in de grond, maar er komt meer rook naar boven dan dat er water naar beneden gaat."

Het is op Sumatra van oudsher gebruikelijk om landbouwgrond te winnen door stukken bos of oerwoud af te branden. "Vroeger gebeurde dat door boeren die er wat land bij wilden hebben. Tegenwoordig gaat het op grote schaal door bedrijven die grote plantages beheren. Het gaat dan om honderden en soms wel duizenden hectares."

Opgepakt

Door het extreem droge weer van de laatste tijd is het uit de hand gelopen. "Alles is kurkdroog en voorlopig wordt het alleen maar erger."

De autoriteiten hebben de brandstichtingen tot nu toe meestal door de vingers gezien. "Af en toe werd eens iemand opgepakt, maar er is nooit opgetreden tegen de bedrijven die erachter zitten."

De laatste tijd worden voor het eerst meer arrestaties verricht en er is zelfs al een bedrijf veroordeeld voor brandstichting in een bosgebied, zegt Maas. "Maar het is allemaal weinig effectief. En de branden die er nu zijn krijg je er niet mee uit."