Grenscontroles: wat betekent het voor Nederland?
Verschillende Europese landen, waaronder Nederland, voeren weer controles uit aan hun grenzen vanwege de toestroom van asielzoekers. In het Schengengebied bleven die controles jarenlang achterwege.
Kan de grens van Nederland worden afgesloten?
De hele grens afsluiten tussen Nederland en België kan niet meer. Alle grensposten zijn afgebroken. Het verdrag van Schengen van 14 juni 1985, genoemd naar het Luxemburgse plaatsje waar het werd ondertekend, betekende het einde van veel binnengrenzen in Europa. Paspoortcontroles, douaneposten en slagbomen verdwenen. Europese burgers moesten immers vrij door Europa kunnen reizen. Maar de marechaussee houdt de grens nog wel in de gaten met mobiele teams. Die controles worden nu uitgebreid.
Hoe ziet de huidige grenscontrole er dan uit?
Het grensverkeer mag wel worden gecontroleerd. Wel moet er een gegronde reden zijn om te vermoeden dat iemand illegaal in Nederland verblijft. Dat mag alleen worden vastgesteld door steekproeven te houden. Dat betekent dat niet alle auto’s, treinen, schepen en vliegtuigen systematisch gecontroleerd mogen worden. De regels daarvoor staan nu ook in het nieuwe Vreemdelingenbesluit.
Hoe groot is de kans dat je aan de grens wordt gecontroleerd?
Je kunt in internationale treinen worden gecontroleerd tot 30 minuten rijden vanaf de grens (of tot het tweede station na de grens). Dat gebeurt in maximaal twee treinen per dag per traject, in maximaal acht treinen per dag. In een trein mogen hooguit twee coupés worden gecontroleerd.
Reis je per auto, vrachtwagen of schip dan geldt dat je tot maximaal 20 kilometer vanaf de grens met België of Duitsland kunt worden aangehouden voor controle. Maar dat mag per (vaar)weg maximaal 90 uur per maand en hooguit 6 uur per dag. Ook mag maar een deel van de passerende auto's en vrachtwagens of schepen worden gecontroleerd.
Voor vliegtuigpassagiers geldt dat per vliegroute binnen het Schengengebied maximaal een derde van het aantal geplande vluchten per maand mag worden gecontroleerd, bij maximaal zeven vluchten per week. En ook hier geldt dat alleen een deel van de passagiers mag worden gecontroleerd.
Mag Nederland vanwege het verdrag geen grenscontroles meer invoeren?
Jawel. Het Verdrag van Schengen staat ruimere grenscontroles toe als er sprake is van een ernstige bedreiging van de openbare orde of van de binnenlandse veiligheid. Dat is vorig jaar gebeurd: Nederland was toen in maart gastheer van een grote nucleaire top in Den Haag.
In 2011 was er in Nederland ook een felle discussie over het herinvoeren van grenscontroles vanwege de gevreesde toestroom van migranten. Dat was toen actueel omdat Italië Tunesische vluchtelingen massaal een verblijfsvergunning gaf zodat zij niet in Italië zouden blijven. Controles werden toen aangescherpt, vooral voor deze groep vluchtelingen, maar er kwam geen ruimere grenscontrole omdat de situatie niet gold als ernstige bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid.
Wat zijn de nadelen van controles langs de grens?
Toenmalig minister Leers (CDA) van Vreemdelingenzaken liet de Kamer weten dat herinvoeren van grenscontroles leidt tot veel schade aan de economie. Hij waarschuwde dat er wachtrijen zullen ontstaan aan de binnengrenzen. En dat zou leiden tot onnodige beperkingen van het personen- en goederenverkeer in de Schengenzone, ook van EU-burgers.
Wie worden er tegengehouden bij grenscontroles?
Staatssecretaris Dijkhof van Veiligheid en Justitie kondigde vanmiddag aan dat hij de mobiele controles in de grensstreek opvoert. Dijkhoff hoopt daarmee zicht te krijgen op smokkelroutes en wijzigingen daarvan.