WikiLeaks: Nederland belangrijk voor VS
Door redacteur Hugo van der Parre
Amerika moet Nederland gebruiken als partner om zijn agenda in Europa en de rest van de wereld uit te voeren. Dat advies krijgt Washington vanuit de ambassade in Den Haag, zo is op te maken uit een aantal ambtsberichten dat WikiLeaks gisteren heeft gepubliceerd.
Nederland moet gezien worden als een trouwe bondgenoot die strategisch van groot belang is om dingen gedaan te krijgen. "We moeten de Nederlanders aanmoedigen een toenemend vooraanstaande rol te spelen op het wereldtoneel", zo schrijft Amerikaans ambassadeur Clifford Sobel in augustus 2005 in een als geheim geclassificeerde notitie aan het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington.
Anker
Volgens Sobel vormt Nederland samen met Groot-Brittannië een "sterk, betrouwbaar transatlantisch anker in Europa". De ambassadeur, die in 2005 afscheid neemt van zijn post in Den Haag, is enthousiast over de activiteiten die Nederland over de hele wereld ontplooit: in Europa tegenover de as Duitsland-Frankrijk, in Afrika, het Midden-Oosten, Irak, de Caraïben, en door de steun aan de strijd tegen terrorisme in Afghanistan, ontwikkelingshulp, internationaal recht en noem maar op.
Over de militaire inzet schrijft hij: "De Nederlanders hebben één van de grootste en meest geografisch gespreide inzetten van militairen ter wereld, met procentueel meer manschappen dan welke bondgenoot dan ook".
Nederland is ook van belang voor de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter, want verder geeft alleen Italië financiële steun aan het project.
Terrorisme
Sobel prijst Nederland aan als Europees koploper in de strijd tegen het terrorisme: de ministers Donner en Zalm worden met name genoemd, omdat zij er voor gezorgd hebben dat Nederland vlot allerlei anti-terreur wetgeving heeft ingevoerd. De ambassadeur beveelt aan Nederland te blijven betrekken in pogingen nieuwe anti-terreur maatregelen in Europa door te voeren.
In het algemeen, zo stelt Sobel, moet Amerika zich gelukkig prijzen met het kabinet Balkenende (toen CDA/VVD) omdat het voortdurend probeert bruggen te slaan tussen Europa en de VS.
Beste partner
In zijn slotwoord noemt Sobel Nederland "een gecompliceerde samenleving met meerdere lagen". Amerika kan Nederland in zijn ogen het best gebruiken door ze "vroegtijdig te betrekken in consultaties en uitwisselingen op hoog niveau".
En: "De Nederlandse pragmatische houding en ons gedeelde wereldbeeld, maakt Nederland tot vruchtbare grond voor initiatieven waarbij anderen in Europa terughoudend zijn om ze te omhelzen.(…) Ze zijn onze beste partner bij het ontwikkelen van proefprojecten tegen terrorisme en ze zijn wereldleiders op het gebied van ontwikkelingswerk, vrije handel, internationaal recht en mensenrechten."
Kampioen
In een ander, recenter stuk van 7 juli 2009, geschreven als briefing voor president Obama, wordt Balkenende omschreven als de "langdurige kampioen van de Amerikaans-Nederlandse relatie", die Nederland aan hem zal presenteren als vriend en partner van Amerika, een land dat een belangrijke bijdrage levert aan de gedeelde buitenlandse politiek.
In ruil daarvoor, zo kondigt zaakgelastigde Michael Gallagher aan, zal Balkenende vragen om een plaats aan tafel bij de G20 in Pittsburgh en een ontvangst van Prins Willem-Alexander in het Witte Huis, in september 2009. Beide verzoeken zijn gehonoreerd, weten we nu.
Kabinet gevallen
In een ambtsbericht van 20 februari van dit jaar beschrijft de ambassade tenslotte de politieke situatie in Nederland, vlak nadat het kabinet Balkenende IV gevallen is. Op dat moment is nog niet bekend of en wanneer er verkiezingen gaan komen en – belangrijk voor de Amerikanen - hoe het verder gaat met de Nederlandse inzet in Afghanistan. Het kabinet is volgens de schrijver gevallen doordat Wouter Bos met het oog op de kiezer vasthield aan zijn belofte, niet zozeer omdat de missie zelf niet deugde.
Een topambtenaar van minister van Buitenlandse Zaken Verhagen heeft de Amerikanen dan al ondubbelzinnig laten weten: "no way the Dutch forces will stay in Uruzgan… that door is locked". De ambassade bericht aan Washington: "Onze inspanningen richten zich nu op de vraag hoe we steun kunnen verlenen aan Verhagens zoektocht naar een toekomstige Nederlandse missie in Afghanistan".