De Gouden Koets: nieuwe nationale splijtzwam
Piet van Asseldonk
Redacteur Koninklijk Huis
Piet van Asseldonk
Redacteur Koninklijk Huis
Door redacteur Koninklijk Huis Piet van Asseldonk
Na Zwarte Piet lijkt een tweede oer-Hollands instituut, de Gouden Koets, onderwerp van polarisatie en verdeeldheid te worden. Vandaag en morgen kan het publiek dit koninklijke voertuig in Museum Paleis Het Loo nog van dichtbij bekijken. Na Prinsjesdag verdwijnt het voor minimaal drie jaar uit zicht om grondig gerestaureerd te worden. Maar eerst is er nog een demonstratie tegen de Gouden Koets.
Actiegroep ‘De Grauwe Koets’ organiseert die, samen met de buitenparlementaire groep Doorbraak, volgende week zaterdag op het Museumplein in Amsterdam. Hun protest is gericht tegen een paneel ‘met racistische afbeeldingen’ op de koets ‘waarop het koloniale verleden van Nederland verheerlijkt wordt’.
De actievoerders, van wie er velen ook actief zijn in de Zwarte Pietendiscussie, vinden het ‘schandalig dat de koning rondrijdt in een koets waarop koloniale propaganda wordt gevoerd alsof het de normaalste zaak van de wereld is’.
Discriminatoire trekjes
Het Landelijk Platform Slavernijverleden (LPS) zegt de kwestie inmiddels ook bij het VN-Comité voor de Uitbanning van Rassendiscriminatie in Genève (CERD) aangekaart te hebben. Tot nu toe zonder zichtbaar resultaat.
Dat comité riep Nederland gisteren wel op de aloude traditie rond Zwarte Piet te onderzoeken op discriminatoire trekjes. Echte macht heeft het comité niet, maar landen worden wel geacht de aanbevelingen ervan serieus te nemen.
De afbeeldingen op de Gouden Koets die weerstand oproepen tonen niet-blanke mensen uit de voormalige Nederlandse koloniën Indonesië en Suriname die ‘de Nederlandse maagd’ onderdanig goede gaven aanreiken.
De schilderingen willen volgens de verdedigers ervan alleen maar laten zien hoeveel welvaart en rijkdom Nederland te danken heeft aan zijn koloniale gebieden. Niets aan de hand dus.
Museum
Het steekt de tegenstanders echter dat daarbij voorbijgegaan wordt aan de praktijken van slavernij en uitbuiting waarmee het kolonialisme gepaard ging. Zij zeggen niet uit te zijn op geschiedvervalsing, maar vinden dat dit type historische afbeeldingen, vervaardigd in 1898, in een museum thuishoren en niet op een voertuig waarin het Nederlandse staatshoofd op het feest van de democratie (Prinsjesdag) rondrijdt. Vandaar hun advies om de Gouden Koets na de restauratie ‘in een museum te zetten, waar hij kan dienen als educatiemateriaal’.
In 2011 was er ook al protest tegen de panelen op de Gouden Koets die luisteren naar de onschuldige namen Hulde aan Nederland en Oranje en Hulde der kolonieën. Dat gebeurde toen in een open brief in nrc.next van de Tweede Kamerleden Harry van Bommel (SP) en Mariko Peters (GroenLinks); samen met de voorzitter van het Comité Ereschulden en het Landelijk Platform Slavernijverleden.
Zwarte Piet
Dat protest doofde snel uit. Er werd zelfs enigszins lacherig over gedaan, net als een paar jaar geleden bij de eerste protesten tegen Zwarte Piet.
Wie de nu in Museum Paleis Het Loo tentoongestelde Gouden Koets gaat bekijken, zal weinig zien van het omstreden paneel. De koets is juist met die kant tegen een muur gezet. Even wachten dus tot 15 september, Prinsjesdag.