Italiaans bergdorp bestrijdt leegloop met migranten

• 

  Rop Zoutberg

  Correspondent Italië

Door correspondent Rop Zoutberg

In het Zuid-Italiaanse Riace worden migranten actief binnengehaald als politiek middel tegen vergrijzing en de leegloop van het dorp. Het begon met Koerden, met succes. Door de komst van de vluchtelingen konden de school en de bakker in Riace open blijven en bloeiden bedrijfjes op.

Ik tref burgemeester Domenico Lucano niet in het gemeentehuis, maar in een klassiek palazzo verderop in het bergdorp. Lucano, die drie keer is herkozen, zette daar zijn Città Futura neer: een cultureel centrum waar hij honderden migranten opvangt. Als ik hem ernaar vraag, kijkt de burgemeester vermoeid. "Ik wil geen journalist meer zien. Echt niet. Ik ben zo moe van dit verhaal."

Niets bijzonders

Meer media pikten onafgebroken het initiatief van Lucano op: eind jaren 90 keerde hij terug naar zijn vergrijsde geboortedorp en nodigde hij een groep Koerdische vluchtelingen uit om zich er te vestigen. Honderden anderen volgden en werden door Lucano in Riace aan het werk gezet in tuinbouwprojecten, werkplaatsen en ateliers. In ruil daarvoor kregen ze taallessen en onderdak in de leegstaande huizen, ingeklemd tussen de heuvels in Calabrië, in de teen van de Italiaanse laars.

Het geld voor de toekomststad van Lucano komt uit Rome, dat de vergoeding per migrant anders in een opvangcentrum zou steken. De afspraak met iedere nieuwkomer is simpel, legt Lucano uit. Wie na een jaar een baan heeft, kan blijven. Wie dat niet lukt, moet verder in Italië of in Europa zijn geluk beproeven.

"Mensen vluchten voor oorlog en Riace is een plek op de route die ze afleggen. Wat ik laat zien is een normale menselijke gevoeligheid voor die problemen. Ik heb niets bijzonders gedaan", bromt Lucano.

Film van Wenders

De burgervader vertelt dan over de korte film die Wim Wenders vijf jaar geleden in Riace maakte. De hoofpersoon in Il Volo is een jongetje met een geel voetbalshirt, dat erop uitgestuurd wordt om de gouverneur ervan te overtuigen bootvluchtelingen naar zijn dorp te sturen. Hij is het laatste kind in zijn dorp en zoekt kinderen om mee te voetballen.

Voor het gemeentehuis veegt Daniel Yaboah (33) de strakke klinkers van het dorpsplein. Hij kwam zes jaar geleden aan in Riace. "Er zijn nog vijf andere Ghanezen in Riace", zegt hij. "Anderen komen uit Nigeria, Ethiopië, mensen komen echt overal vandaan. De inwoners zijn eraan gewend geraakt dat wij hier nu ook wonen."

Integratie

Yaboah zag op televisie demonstraties tegen migranten. "Hier is het anders", vervolgt hij. Hij heeft twee kinderen gekregen in Riace. "Die zijn meer Italiaans dan Ghanees. Ze hebben er geen idee van waar ik echt vandaan kom."

Maar niet iedereen is enthousiast. Een groepje mannen kaart op een terrasje om de hoek bij Città Futura. "Ach, de migranten leven hun leven en wij het onze", zegt een van hen. Ze zijn het er nog niet over eens of het dorp er goed aan deed zoveel migranten naar Riace te halen.

Het zijn er nu vierhonderd op een inwonertal van 1800, er is geen echte integratie, bromt een ander. "Bovendien wordt er geen onderscheid gemaakt tussen de migranten die hier clandestien zijn of echt een oorlog ontvluchtten. Wie zijn al die mensen die hier komen in werkelijkheid?"

Maffia

We hebben hier in Calabrië voortdurend met de angst van het geweld te maken, verzucht Lucano als ik het hem voorleg. "Geweld dat niets te maken heeft met de komst van buitenlanders, maar met de maffia. Zij drukken dit deel van Italië naar beneden. Niet de vluchtelingen die hier kwamen en hun eigen cultuur meebrachten."

Achter ons loopt intussen de werkkamer vol met meer mensen die iets van de burgemeester willen. Het gezicht van Lucano klaart op. "Kijk, die vrouw kwam met haar zoontje uit Syrië. De vrouw daarnaast komt uit Eritrea en die man rechts is uit Nigeria. Jij komt uit Nederland en ik uit Italië."

Lucano slaat zijn armen triomfantelijk over elkaar heen. Geslaagder kan zijn project niet zijn.