Spoorchaos door rammelende organisatie en pech
Door redacteur mobiliteit Olof van Joolen
Een bijzonder ongelukkige samenloop van omstandigheden, waardoor drie van de vijf belangrijkste spoorcorridors in de Randstad tegelijkertijd waren gestremd en te langzaam reageren door de NS. Dat zijn de belangrijkste oorzaken van het ernstig verstoorde treinverkeer op 4 december.
Deze conclusies komen uit een brief die verkeersminister Schultz van Haegen vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Uit de brief, die grotendeels is gebaseerd op een reconstructie van spoorbeheerder Prorail en de NS, blijkt dat alle problemen rond Amsterdam zijn begonnen. Het begon daar om een uur of tien te sneeuwen. Daardoor deden zich rond 12.00 uur de eerste technische storingen voor. Het ging zowel om problemen met wissels als om kapotte treinen.
Essentiële informatie
De problemen met de rails waren een uur later onder controle. Vervolgens lukte het de NS onvoldoende om genoeg personeel op de goede plek te krijgen, die gestrande treinen weer konden laten rijden. Ook slaagden de spoorwegen er niet in om essentiële informatie over die treinen in het computersysteem van de Prorail-verkeersleiding in te voeren.
Die kon vervolgens het treinverkeer niet goed aansturen. Bijkomend probleem was dat het systeem van de verkeersleiding ook als basis voor de informatie naar de reizigers dient. Hierdoor raakte die ernstig van slag.
Verstoring
Toen de sneeuwbuien doortrokken naar het oosten, verstoorden ze vanaf 15.00 uur het treinverkeer rond Utrecht. Tegelijkertijd ging hier een wissel op het spoor richting Den Bosch kapot, viel een trein stil bij Driebergen (richting Arnhem) en ging ook hier een wissel stuk.
Bij Gouda kwam bovendien een trein stil te staan die door rood was gereden. Vanwege onderzoek moest die blijven staan. Daardoor waren drie van de vijf belangrijkste spooraders verstopt.
Hierdoor stroomden de sporen en perrons van Utrecht Centraal vol. Dit probleem werd nog eens verergerd door de komst van vertraagde treinen vanuit Amsterdam, waar het verkeer inmiddels weer op gang was gekomen.
Bijsturing
Opnieuw haperde het onderdeel van de NS dat bij verstoringen personeel en treinen moet omleiden, de zogeheten bijsturing. De storingen aan de wissels waren opnieuw vrij vlot opgelost, maar door de haperende organisatie bleef het treinverkeer tot 18.00 uur van slag.
Doordat ook bij Utrecht het computersysteem van de verkeersleiding niet genoeg info kreeg, raakte de reizigersinformatie van slag. Uiteindelijk besloot Prorail daarop het bekende blauwe bord maar helemaal op blauw te zetten.
Omroepers riepen alleen nog maar de treinen om die wel zouden rijden. Dat waren er, zo erkent de spoorbeheerder, niet erg veel. Pas rond 18.00 uur kwam er weer iets van regelmaat in het treinverkeer.
Reizigersinformatie
In haar brief onderstreept minister Schultz dat vooral de reizigersinformatie beter moet. Daarover heeft ze inmiddels afspraken gemaakt met NS en Prorail. Er komen standaard oproepberichten voor het geval dat er zich opnieuw zulke calamiteiten afspelen.
Daarnaast hebben de vervoerder en de spoorbeheerder beloofd dat er duidelijke criteria komen voor wanneer de speciale winterdienstregeling wordt gebruikt. Volgens bronnen van de NOS waren er al op vrijdagavond duidelijke aanwijzingen dat het zaterdag zwaar weer zou worden. Desondanks besloot de NS niet tot het preventief inzetten van de winterdienstregeling. Betere criteria moeten herhaling van zo'n keuze voorkomen.
Wissels
Volgens Prorail waren er op 4 december in totaal 27 wissels gestoord. Dat is een kwart van het aantal dat in december 2009 kapot ging. Anders dan vorig jaar lukte het ook de getroffen onderdelen sneller weer werkend te krijgen.