'Doodverklaren Mullah Omar is in belang van sommige partijen'

De geheimzinnige leider van de Taliban, Mullah Omar, leeft niet meer volgens de Afghaanse regering. De terreurbeweging spreekt dat tegen. Maar of hij nu dood is of niet, er zijn partijen die er belang bij hebben hem dood te verklaren. Dat zeggen correspondent Joeri Boom en journalist Bette Dam, die een boek schrijft over de Talibanleider.

Volgens de regering in Kabul is het nieuws over de dood van de Mullah Omar gebaseerd op betrouwbare informatie. "Het is interessant dat het bericht nu van een oud-minister van de Taliban komt", zegt Boom. De terreurbeweging leidde Afghanistan in de jaren 90, tot de inval van de Amerikanen in 2001. "Die zou heel specifiek zijn geweest over de doodsoorzaak, namelijk dat hij twee jaar en vier maanden geleden aan tuberculose is overleden. En een van zijn zoons zou het lichaam hebben geïdentificeerd."

"Ik denk dat je wantrouwig moet zijn naar het moment waarop het nieuws naar buiten komt, nu er een strijd gaande is over de toekomst van Afghanistan", zegt journalist Dam. "Het lijkt erop dat Pakistan en Afghanistan heel graag willen dat de wereld nu denkt dat Mullah Omar dood is."

Ook Boom is terughoudend. "We moeten oppassen. We weten niet wie er spreekt. De Taliban heeft het ontkend, en is ook nog eens verdeeld." Hij legt uit dat een deel van de terreurbeweging wil onderhandelen met de Afghaanse regering, maar dat een ander deel wil doorvechten. "Er is zelfs een derde deel dat veel meer op de hand is van IS, die nu ook in Afghanistan vecht."

Onderhandelingen

Dat zijn doodverklaring nu komt, kan te maken hebben met de onderhandelingen tussen de Taliban en de Afghaanse regering. "Kabul wist het misschien niet en heeft het nu pas gehoord van Talibanonderhandelaars. Die moeten dat wel vertellen, want de Afghaanse regering zegt natuurlijk: wij willen spreken met de grote baas."

Maar het kan net zo goed desinformatie zijn van de Afghaanse regering, zegt Boom. "Zonder spiritueel leider staat de Taliban veel minder sterk op het slagveld en in de onderhandelingen."

Islamitische Staat

Ook Islamitische Staat speelt een belangrijke rol, legt Boom uit. "Er zijn commandanten van de Taliban overgelopen naar IS, omdat ze dachten dat hun leider al lang dood was. Die strijders willen vechten voor een kalief met een kalifaat, en dat is dus de leider van IS."

Toch moet de rol van Mullah Omar niet overschat worden, zegt Bette Dam. "Ik denk dat we hem ontzettend overdreven hebben. Er is geen enkel bewijs dat hij zich militair of politiek bemoeid heeft met de strijd." Ze sprak vandaag nog met Talibanstrijders over zijn dood. "Die zeggen: we weten het niet. Dus het is eigenlijk nog steeds de meest mysterieuze leider in de wereld."