Turkije voert oorlog: kansen voor Erdogan
Door correspondent Lucas Waagmeester
Militaire actie tegen IS en de PKK, bomaanslagen op Turks grondgebied, spoedberaad bij de NAVO; Turkije beleefde een stormachtige week. Een verhaal dat ook de Turkse politiek flink kan gaan opschudden. Met mogelijk één winnaar: president Erdogan.
De regeringspartij verloor bij de parlementsverkiezingen op 7 juni voor het eerst in twaalf jaar zijn absolute meerderheid. Dat leidde tot groot chagrijn bij de president. Zijn masterplan - een grote meerderheid halen en daarna de grondwet veranderen, zodat hij meer macht naar zich toe kon trekken - was mislukt.
De ontwikkelingen van de afgelopen week kunnen voor Erdogan uitkomst bieden.
Vredesproces
Bij de verkiezingen verloor Erdogan op twee fronten. Veel Koerden die eerder op zijn AK-partij stemden, waren teleurgesteld in het trage verloop van het vredesproces tussen de regering en de Koerdische terreurbeweging PKK. Zij keerden zich af van de AK-partij.
En aan de andere kant liepen nationalistische Turken weg, die juist vonden dat de partij nooit aan dat vredesproces met de PKK had moeten beginnen. Verder deed de linkse Koerdische partij HDP het ook nog eens erg goed: zij haalden voor het eerst de kiesdrempel en snoepten veel zetels af van Erdogans AKP.
De charismatische HDP-leider Selahattin Demirtas wist in een energieke campagne voor het eerst ook niet-Koerden naar zijn partij toe te trekken. Linkse Turken die af willen van de harde scheidslijn tussen Turken en Koerden in het land. En die met hun stem op Demirtas hun hoop op vrede uitspraken.
Keerpunt
Het wapengekletter van de afgelopen week kan dat alles in één klap omdraaien. Nu het Turkse leger en de PKK weer volop met elkaar in gevecht zijn, is de associatie 'Koerden = PKK = geweld' terug bij de kiezer.
President Erdogan beschuldigde parlementariërs van de Koerden gisteren nog van banden met een terreurorganisatie. De vice-voorzitter van de AKP stelde zelfs voor om de HDP maar te verbieden, vanwege die vermeende banden.
Volgens HDP-leider Demirtas allemaal onderdeel van de "lucht-, land- en mediaoperatie om de HDP in een kwaad daglicht te stellen richting nieuwe verkiezingen". Het zal heel lastig voor hem worden om de Turken die het op 7 juni aandurfden op de Koerdische HDP te stemmen, bij zich te houden.
Daarnaast kan de nationalistische stem terugkeren naar het AKP-nest, nu de partij heeft gekozen voor bombardementen op de hoofdkwartieren van de PKK. Bij nieuwe verkiezingen is de kans dus groot dat de HDP de kiesdrempel niet opnieuw weet te halen. En dat de AKP met gemak zijn absolute meerderheid terugwint.
Coalitie
Nu alleen nog nieuwe verkiezingen. Coalitie-onderhandelingen zijn sinds de verkiezingen van 7 juni nog niet serieus van de grond gekomen. Oppositiepartijen beschuldigen Erdogan ervan dat hij de coalitievorming traineert en dat hij aanstuurt op nieuwe verkiezingen.
Tot vorige week waren die wellicht weinig anders uitgepakt dan die van 7 juni. Opiniemakers suggereren volop dat de campagne tegen de PKK vooral tot doel heeft de verhoudingen in het land flink op te schudden. Zodat de AK-partij bij vervroegde verkiezingen de macht weer kan grijpen.
Mochten die verkiezingen er komen, dan worden ze waarschijnlijk in november gehouden.