Piloten willen meer informatie van inlichtingendiensten
Inlichtingendiensten overal ter wereld moeten veel pro-actiever onderzoek doen naar de risico's van het vliegen over conflictgebieden. Ze moeten die informatie doorgeven aan de luchtvaartmaatschappijen in hun land, vindt de Europese Pilotenvereniging ECA.
Inlichtingendiensten moeten onderling ook beter samenwerken en meer informatie met elkaar delen. Voor zover ze dat niet zelf kunnen, moeten regeringen dit mogelijk maken, stelt ECA.
Sinds de ramp met vlucht MH17 vorig jaar is het vliegen over risicogebieden erg actueel geworden. Dit voorjaar heeft de VN-burgerluchtvaartorganisatie ICAO onder meer een website gelanceerd. Daarop kunnen landen informatie over risicogebieden met elkaar delen.
De site is het resultaat van de VN-taskforce die zich bezighoudt met het inventariseren van risico's voor burgerluchtvaart voor het vliegen over conflictgebieden. Inmiddels hebben de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, de Verenigde Arabische Emiraten en Libië informatie geplaatst. Deze informatie heeft betrekking op het luchtruim van Mali, Sudan, Zuid-Sudan, Libië, Syrië, Irak, Egypte, Afghanistan, Somalië, Jemen en Oekraïne.
Goede start of gebrekkig
Volgens de Europese pilotenvereniging is dit initiatief een logische eerste reactie na het ongeval, maar werkt de website niet. "Door aansprakelijkheidskwesties maken de meeste landen of inlichtingendiensten dergelijke informatie niet openbaar", zegt een woordvoerder.
De internationale vereniging van luchtvaartmaatschappijen IATA noemt de website een goede start. "Sommige landen hebben er erg bruikbare informatie op geplaatst. Maar meer landen moeten er aan deel gaan nemen." Emeritus hoogleraar luchtvaarteconomie Hugo Roos vindt de ICAO-website juist gebrekkig. "En dat zal hij ook blijven. Geen enkel land zal zelf gaarne willen toegeven dat het de soevereiniteit over gedeelten van het grondgebied kwijt is."
Staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu noemt het "een bemoedigende ontwikkeling dat steeds meer landen bereid zijn om informatie op de ICAO-website te plaatsen". De site is echter op proefbasis en zal door ICAO eind dit jaar geëvalueerd worden.
Inlichtingen
ICAO ontwikkelt ook nog andere initiatieven met betrekking tot het vliegen over risicogebieden. Zoals een betere leidraad voor noodplannen. Dat is nodig als vliegtuigen moeten omvliegen, bijvoorbeeld als het luchtruim boven een bepaald conflictgebied niet meer toegankelijk is.
Om een ramp zoals die met MH17 te voorkomen, is het volgens oud-hoogleraar Roos noodzakelijk dat de AIVD en MIVD worden versterkt. Verder vindt hij het belangrijk "dat de luchtvaartmaatschappijen van landen waarmee Nederland bilaterale luchtvaartverdragen heeft gesloten, kunnen vertrouwen op door de Staat verzamelde inlichtingen voor alle vluchten die van Schiphol vertrekken". Op alle ambassades van landen waarmee die verdragen zijn gesloten, behoort het telefoonnummer van KLM onder handbereik te liggen, zegt Roos.