Onnodige operaties forse kostenpost

Door redacteuren Hugo van der Parre en Martijn Bink

De Nederlandse gezondheidszorg kan vele honderden miljoenen euro's goedkoper als artsen erin zouden slagen de regionale verschillen terug te dringen. Dat kan als zij met elkaar heldere afspraken maken over de indicatiestelling. Dat staat in een rapport van onderzoeksbureau Plexus, geschreven in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid.

Uit het onderzoek blijkt dat het in Nederland nogal uitmaakt in welke regio je naar de dokter gaat. Zo worden in de ene regio vijf keer zoveel prostaatoperaties uitgevoerd als in andere regio's. En als je met hernia-klachten in Zeeland een dokter bezoekt, is de kans veel kleiner dat je geopereerd wordt dan in bijvoorbeeld de omgeving van Eindhoven of Arnhem.

Vergelijkbare regionale verschillen zijn ook geconstateerd voor aandoeningen als staar of ontstoken amandelen. Deze verschillen zijn niet te verklaren op basis van leeftijd of sociaaleconomische status van patiënten. Mogelijk spelen leeftijd of opleiding van de specialist of geld een rol.

Besparing

Als dokters in sommige regio's veel meer opereren dan het landelijk gemiddelde, wijst dat op overbehandeling: onnodige ingrepen die onnodige zorgkosten met zich mee brengen.

Plexus-onderzoeker Mark Berg: "Dat betekent dat er mensen worden geopereerd die dat eigenlijk niet nodig hebben. Dat kost geld en dat geld hebben we niet. Het is dus heel erg belangrijk dat we operaties die niet zijn geïndiceerd en wel een risico hebben, ter discussie stellen. Dat kan niet."

Het rapport rekent voor dat als de regionale verschillen weggewerkt zouden worden voor alleen al deze vier aandoeningen, de gezondheidszorg 64 miljoen euro goedkoper wordt. Omgerekend naar de totale gezondheidzorg kan de besparing oplopen tot vele honderden miljoenen euro's.

Criteria

Het ministerie van Volksgezondheid wil graag dat de beroepsgroepen heldere richtlijnen en criteria opstellen voor de indicatiestelling, zodat duidelijk is wanneer er wel en wanneer niet mag worden geopereerd.

Zorgverzekeraars zouden kunnen afspreken dat een ingreep alleen vergoed wordt als de indicatie voor de ingreep goed onderbouwd is. Roelof Konterman, directeur Zorg van verzekeraar Achmea: "Een arts wordt nu betaald afhankelijk van het aantal behandelingen dat hij doet. Ik zou heel graag willen dat een arts wordt betaald op basis van het resultaat dat hij levert. Die prikkel zit er nu niet in. Daar zijn we heel erg voor om dat te gaan doen."

Het rapport adviseert verder dat er toezicht moet komen op de kwaliteit en de doelmatigheid van de medische ingrepen.