'WikiLeaks is aanval op VS'
Vrijwel dagelijks verschijnen er nieuwe onthullingen van de klokkenluiderssite WikiLeaks. Vannacht bijvoorbeeld kwamen gevoelige en vertrouwelijke ambtstberichten naar buiten over de diplomatieke rol die de paus heeft bekleed de afgelopen jaren. In de Verenigde Staten is men beducht voor de onthullingen: uit een opiniepeiling blijkt dat zeventig procent van de Amerikaanse bevolking denkt dat WikiLeaks de VS schade berokkent.
Onze correspondent Ron Linker sprak met John Bolton, in 2005 en 2006 ambassadeur bij de Verenigde Naties onder president Bush. Tegenwoordig verbonden aan de conservatieve denktank American Enterprise Institute.
Hoe schadelijk zijn de WikiLeaks tot nu toe geweest voor de VS?
Ik denk dat als je alles bij elkaar optelt wat er sinds juli naar buiten is gebracht, dat het heel schadelijk is geweest voor ons. Ik denk dat publicatie van militaire informatie over Irak en Afghanistan, over mensen die met ons samenwerken, en hoe we daar opereren buitengewoon veel schade heeft berokkend.
De recente onthullingen van de State Department cables zijn zorgwekkend vanwege een andere reden: we hebben gedemonstreerd dat we geen geheimen kunnen bewaren. Zaken die ons in vertrouwen zijn meegedeeld door bijvoorbeeld politieke dissidenten, religieuze leiders, bedrijfsleiders etc. En als mensen er niet meer op kunnen vertrouwen dat hun woorden veilig bij ons zijn, dan houden ze op met ons te praten. En dat is schadelijk voor Amerikaanse diplomatie wereldwijd.
Denkt u dat de manier waarop Amerikaanse diplomaten opereren vanaf nu wezenijk anders zal zijn?
Nou, ik denk niet dat dat de wijze waarop onze diplomaten optraden, de oorzaak is van het probleem. We moeten goed nagaan, en ik hoop dat dat ook gebeurt, hoe het mogelijk is dat mensen die er totaal geen belang bij hadden, toegang hadden tot gevoelige informatie, die ze vervolgens konden stelen en verspreiden.
In één van de cables wordt ook gesproken over een opdracht aan Amerikaanse diplomaten bij de VN om te spioneren. U was in 2005 en 2006 de Amerikaanse ambassadeur bij de VN. Herkent u de taal in die cable?
Nee, de cable waarnaar verwezen wordt is volgens mij geen bericht van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ik geloof niet dat diplomaten gevraagd is om dat te doen. We moeten onderscheid maken tussen wat diplomaten doen, en wat inlichtingendiensten doen.
Wat vindt u van de manier waarop president Obama de kwestie aanpakt?
Eerlijk gezegd vind ik niet dat Obama de zaak überhaupt aanpakt. Hij heeft het tot nu toe genegeerd. Zijn woordvoerder zei: we moeten niet bang zijn van een man met een laptop, en zijn ministerie van Defensie is niet van plan om van WikiLeaks een doelwit te maken. Het enige wat overblijft is het ministerie van Justitie dat WikiLeaks kan vervolgen. Dat initiatief steun ik, maar ik vind dat onze regering veel meer alert moet zijn op de bedreigingen waaraan onze informatiekanalen worden blootgesteld.
Wat zou het Amerikaanse ministerie van Defensie dan kunnen doen?
Nou, het lijkt me dat onze cyber-warfare-experts in het Pentagon wel een grote oefening kunnen gebruiken, en wat mij betreft gebruiken ze WikiLeaks als doelwit. Het openbaar maken van deze documenten is een aanval op de Verenigde Staten en ik denk dat wij, om onszelf te beschermen, de servers van WikiLeaks onklaar mogen maken.
En Assange, wat moet er met hem gebeuren volgens u?
Hopelijk neemt de Zweedse regering een deel van het probleem dat hij vertegenwoordigt weg, maar ik denk dat het Amerikaanse ministerie van Justitie ook moet nagaan of hij aan te klagen is volgens onze strafwetten. De VS ook moet gaan praten met de Australische regering omdat hij een Australisch staatsburger is. En ik vind dat we ook bevriende landen moeten benaderen en vragen waarom ze WikiLeaks dulden binnen de landsgrenzen. Dit was een aanval op een bondgenoot, en dat moeten we niet lichtzinnig opvatten.
Hoever bent u bereid te gaan in uw pogingen om WikiLeaks de mond te snoeren. Zou u overwegen media aan te klagen?
Ik weet niet of dat mogelijk is volgens de Amerikaanse wet, maar ik vind dat het zeker onderzocht moet worden. Het gaat om vertrouwelijke informatie, bezit van de Amerikaanse regering en ik geloof dat als mensen ervan overtuigd raken dat we toch niks doen, dan moedigt dat mensen aan om het in de toekomst vaker te doen.
In Europa bestaat tot op zekere hoogte sympathie voor WikiLeaks. Kunt u daar begrip voor opbrengen?
Ik realiseer me dat anti-Amerikanisme wereldwijd bestaat, en dat verbaast me niets. Als onze bondgenoten ons niet helpen in de strijd tegen WikiLeaks dan moeten we de consequenties onder ogen zien.
Wat bedoelt u daarmee?
Ik denk dat zij moeten begrijpen dat binnen de NAVO een aanval op een lidstaat geldt als een aanval op alle lidstaten. Wat ons dit jaar overkomt met WikiLeaks, kan volgend jaar een ander land overkomen.