Brussel: bedrijven moeten eerlijk belasting betalen

• Marten Wiegman

  Redacteur internationale economie

Grote bedrijven moeten in de toekomst moeilijker belasting kunnen ontwijken of ontduiken. De Europese Commissie heeft daarvoor een plan gemaakt.

Brussel pleit ervoor dat belasting wordt betaald in het land waar ook de belangrijkste inspanning wordt geleverd voor het maken van een product of dienst.

Tot nu toe kunnen grote bedrijven handig gebruik maken van de verschillen tussen de regels van Europese landen zodat ze weinig belasting afdragen, of geen belasting betalen in de landen waar ze de meeste activiteiten hebben.

Nieuwe regels

Maar voor het plan van de commissie werkelijkheid wordt, moet er nog wel veel veranderen. Zo moeten alle EU landen straks op dezelfde manier de bedrijfsbelasting berekenen, iets waar de Nederlandse regering tegen is.

Ze hoeven niet perse hetzelfde tarief te hanteren want onderlinge concurrentie moet mogelijk blijven volgens de Commissie. Maar de manier waarop de belasting wordt berekend moet wel overal hetzelfde zijn.

Ook zullen multinationals moeten rapporteren welke activiteiten ze in welk land ondernemen, want daar moeten ze dan ook de bijbehorende belasting betalen.

Trend

Het nieuwe voorstel van de Commissie past in een reeks van maatregelen. Zo zijn de belastingparadijzen in Europa aan banden gelegd en werken belastingdiensten steeds vaker samen om zwart geld op te sporen.

Ook lopen er onderzoeken naar bedrijven die gebruik (en mogelijk misbruik) maken van agressieve manieren van belastingplanning. Bijvoorbeeld door gunstige, geheime, afspraken te maken met belastingdiensten. Bekende voorbeelden zijn het onderzoek naar Starbucks in Nederland, Apple in Ierland en Fiat in Luxemburg. Onlangs kwam daar een onderzoek naar Amazon bij.

Lange weg

Over belastingen wordt in Europa al heel lang gediscussieerd; het is een van de gevoeligste onderwerpen in de Europese samenwerking. De meeste regeringen zien belastingheffing vooral als een nationale aangelegenheid. Tegelijkertijd wordt steeds duidelijker dat alleen hechtere samenwerking de mazen in het net kan dichten.

De voorstellen van de Europese Commissie zijn nu alleen nog maar een plan, maar volgend jaar zullen de eerste wetsvoorstellen het licht zien. Dan zal ook blijken of alle 28 landen het erover eens kunnen worden.

Nederland is de eerste helft van 2016 voorzitter van de Unie en kan dus een belangrijke rol spelen in de discussie.