Oekraïne, kruitvat met vele lonten

Door buitenlandredacteur Hans Brom

"De crisis is nog lang niet bezworen", zei de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Steinmeier vanmorgen. Hij stond in Berlijn op het punt in het vliegtuig te stappen voor een tweedaags bezoek aan de Oekraïense hoofdstad Kiev. "Door de permanente schendingen van het staakt-het-vuren bestaat nog steeds het gevaar van verdere escalatie."

Ook uit Kiev verontrustende berichten. Volgens de Oekraïense Defensieminister heeft Rusland grote aantallen manschappen en materieel gestuurd naar het door de rebellen beheerste oosten van het land.

NAVO-opperbevelhebber Philip Breedlove houdt het erop dat de rebellen gebruikmaken van het wankele bestand om hun bewapening op orde te brengen en een nieuw offensief voor te bereiden.

Opbouw tijdelijke basis

De meest alarmerende en meest gedetailleerde berichten komen uit het gebied zelf, bijvoorbeeld van een verslaggever van persbureau Reuters. Hij was er de afgelopen weken getuige van dat de Russen op 50 kilometer van de Oekraïense grens bezig zijn een tijdelijke militaire basis in te richten. Hij zag grote aantallen militairen, honderden raketwerpers, tanks en zware artillerie.

De route naar de grens was veranderd van een modderig pad in een stevig geasfalteerde weg. Nummerborden en herkenningstekens waren van de voertuigen gehaald, insignes van de uniformen.

Vragen over een mogelijk ophanden zijnde invasie van Oekraïne deed een woordvoerder van het Kremlin af als ongepast. Zoals altijd ontkent Rusland ook maar iets met de strijd in Oost-Oekraïne te maken te hebben. Een ontkenning die door vrijwel niemand, behalve het Kremlin zelf, wordt geloofd. Toch was het tot nu toe Poetins belangrijkste verbale verdedigingslinie.

Krim

Zowel Rusland als de door hen gesteunde separatisten hebben nog steeds groot belang bij het doorbreken van de status-quo. Bijvoorbeeld met het forceren van een corridor van het rebellengebied naar de geannexeerde Krim. Nu is Ruslands nieuwste aanwinst alleen over zee te bereiken en dat is onhandig.

Al een paar keer probeerden de separatisten via de kustweg en de havenstad Marioepol door te stoten naar de Krim. Dat lukte niet, maar de verleiding is groot zo'n verbinding alsnog tot stand te brengen.

Voortdurende gevechten

Ondertussen worden er langs de frontlinie in Oost-Oekraïne vrijwel dagelijks schermutselingen gemeld en vallen er doden. Het is over en weer duwen en trekken en gebruikmaken van kleine kansen. Ook zijn er sterke aanwijzingen dat er Russische commando's geheime missies uitvoeren op Oekraïens grondgebied.

De wapenstilstand die half februari in Minsk werd gesloten, maakte een einde aan grootschalige offensieven, maar niet meer dan dat. De gevechten zouden nabranders kunnen zijn van de oorlog die hier al ruim een jaar woedt. Maar wellicht zijn het ouvertures in een strijd die met de komst van de zomer weer gaat losbarsten.

Teken aan de wand is het decreet dat president Poetin de afgelopen week tekende. Daarin worden gegevens rond het sneuvelen van Russische soldaten tot staatsgeheim verheven. Zonder een dergelijk oekaze is het lastig vol te houden dat het reguliere Russische leger niet deelneemt aan de strijd, terwijl tegelijkertijd de internationale media bol staan van berichten over gesneuvelde Russische soldaten.