Monumentale stad in trek om te wonen, nieuwere stad blijft achter

Steden met veel monumenten zijn gewild. Mensen wonen er graag, waardoor de bevolking er een stuk harder groeit dan in 'nieuwere' steden. Dat is de conclusie van de Atlas voor gemeenten. Die verschijnt jaarlijks en heeft dit jaar als thema erfgoed.

De onderzoekers concluderen dat wonen in een stad sowieso steeds populairder wordt. Hoogopgeleiden trekken er massaal naartoe en de steden herstellen zich het snelst van de crisis op de woningmarkt. Toch zijn er grote verschillen, want het lijkt erop dat vooral de 'oude steden' het goed doen, terwijl de 'new town' het lastig heeft.

Onderzoeker Gerard Marlet noemt de conclusies dat mensen graag in een monumentale stad willen wonen geen open deur. "Dat is namelijk wel iets van de laatste tijd. Halverwege de jaren 80 waren juist die steden ten dode opgeschreven. Die verpauperden en liepen leeg. Nu is het tegenovergestelde aan de gang: iedereen zoekt elkaar op in de monumentale stad."

Jongere bevolking

De populariteit van steden met veel monumenten is terug te zien in de hogere huizenprijzen. In steden met veel monumenten zijn die over een periode van tien jaar gestegen met 8 procent. In steden met weinig of geen monumenten was er juist een prijsdaling, van bijna 2 procent.

Steden met veel monumenten doen het over de hele linie beter. Zo is de bevolking er hoger opgeleid en ook jonger. De vergrijzing lijkt grotendeels aan de monumentale stad voorbij te gaan, concluderen de onderzoekers. Die relatief jonge bevolking maakt zulke steden ook interessanter voor bedrijven om zich te vestigen. "Werken volgt wonen", aldus de onderzoekers.

Toerisme

Monumentale steden hebben ook meer en betere voorzieningen en er is minder leegstand. Alles bij elkaar maakt dat de steden ook voor toeristen interessant, wat weer extra geld in het laatje brengt, zoals in Amsterdam.

Marlet waarschuwt ervoor dat er een kantelpunt is wat betreft toerisme. "Het kan je aantrekkingskracht voor bewoners onder druk zetten. Bewoners leveren verreweg het meeste op. Als je die met je toerisme de stad uit gaat jagen, dan keert de wal het schip. Dat is de factor die het succes van de monumentale stad kan keren en ik denk dat Amsterdam wel die richting opgaat."

Fietsafstand

Het wonen in een historisch stadsdeel zelf is populair. Voor een monumentaal huis in een historische buurt in een populaire stad is een bewoner bereid om gemiddeld 125.000 euro meer te betalen. Ook een 'gewoon' huis in een historische buurt is voor mensen aantrekkelijk: daar wordt gemiddeld 65.000 euro meer voor betaald dan elders.

Zelfs mensen die in een 'gewone' wijk in een 'gewoon' huis wonen, maar wel op fietsafstand van een monumentale buurt, zijn bereid daarvoor extra te betalen. Gemiddeld is hun woning 5000 euro duurder.

Marlet waarschuwt voor deze ontwikkeling. "In de monumentale steden vindt de groei plaats, daar stijgen de huizenprijzen, daar zie je een steeds jongere bevolking die steeds hoger is opgeleid. In andere steden zie je het tegenovergestelde. Het lijkt erop dat het de verschillen in Nederland vergroot en daarmee de tweedeling."

Zorgen om Emmen

De steden die relatief gezien de meeste monumenten hebben zijn Maastricht, Leiden en Amsterdam. Onderaan de lijst met de vijftig grootste gemeenten bungelen Almere, Lelystad en Spijkenisse.

Over sommige steden zoals Heerlen maakt onderzoeker Marlet zich zorgen. "Heerlen heeft de laatste tijd zo'n vijfduizend inwoners verloren. Ook bij nieuwe steden in de Randstad zie je een afvlakking van de groei." Een ander voorbeeld van een stad in de problemen is volgens de onderzoeker Emmen. "Dat ligt ten eerste in een regio waar al niet veel is en de stad zelf heeft ook weinig uitstraling. Het is niet makkelijk om daar wat van te maken, eerlijk gezegd."