Hoe bestraffen andere Europese monarchieën majesteitsschennis?

Activist Abulkasim al-Jaberi wordt vervolgd omdat hij 'fuck de koning' heeft geroepen. Dat is majesteitsschennis, meent het Openbaar Ministerie. Ook in andere Europese monarchieën is dat strafbaar.

België

In België is het verbod op het beledigen van de koning ook in de wet geregeld. Er staat maximaal drie jaar cel en een geldboete op.

De Belgen spotten graag met hun koning, maar tot een rechtszaak leidt het bijna nooit. Toch gebeurde dat wel in 2006. "Toen werd een man uit Lommel veroordeeld tot een jaar cel en een boete van 5500 euro", zegt NOS-correspondent Joris van Poppel. "Hij stuurde talloze brieven en e-mails aan verschillende Belgische ministers. Daarin beschuldigde hij de toenmalige koning Albert II van corruptie en het ontvoeren van kinderen."

Steeds meer Belgen willen af van de vervolging voor majesteitsschennis. "De grootste partij van België, de Vlaams-nationalistische N-VA, diende daarvoor begin dit jaar een wetsvoorstel in", vertelt Van Poppel. "Ze vinden dat de wet in strijd is met de vrijheid van meningsuiting."

Groot-Brittannië

Er is geen volk dat zo van zijn koningshuis houdt als de Britten. Ook in Groot-Brittannië wordt de koningin beschermd door een verbod op majesteitsschennis. Het is een wet uit de vroege achttiende eeuw. Op een overtreding staat een geldboete of een gevangenisstraf.

"Alleen is er al sinds 1840 niemand meer op basis van die wet vervolgd", zegt Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden.

"De leden van het Britse koningshuis krijgen nogal wat voor de kiezen", vertelt Voermans. "En als ze zouden willen, kunnen ze de mensen daarvoor vervolgen. Maar ze vinden de vrijheid van meningsuiting zo belangrijk dat ze eigenlijk nooit een zaak beginnen. Het Engelse koningshuis verdedigt zich nauwelijks."

Spanje

En ook het Spaanse wetboek beschermt de vorst tegen schennis. Op laster of majesteitsschennis staat een gevangenisstraf van tussen de zes maanden en twee jaar.

De meest recente en in het oog springende zaak is de veroordeling van Arnaldo Otegi, de leider van de Baskische partij Batasuna. "Hij noemde de koning 'het hoofd van de beulen' en kreeg daarvoor een gevangenisstraf van een jaar", zegt NOS-correspondent Jessica van Spengen. "Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde in 2011 dat de straf overdreven was en dat Otegi recht had op een schadevergoeding van 23.000 euro."

Net als in België staat de wet ook in Spanje ter discussie. Van Spengen: "Verschillende organisaties hebben in de afgelopen decennia geprobeerd de wet aan te kaarten. Zoals Amnesty en Reporters zonder Grenzen. Volgens hen zou die de vrijheid van meningsuiting in de weg staan."

Denemarken

In Denemarken staan er gevangenisstraffen op majesteitsschennis. Wie de koningin beledigt, riskeert een boete en maximaal vier maanden cel.

In 2011 is de Deense wet voor het eerst in 80 jaar uit de kast gehaald. "Greenpeace-activiste Nora Christiansen drong in een rode galajurk samen met twee collega's het zwaarbeveiligde paleis Christiansborg binnen tijdens een staatsdiner bij de klimaattop", vertelt NOS-correspondent Rolien Creton. "Ze stond gewoon in de rij tussen staatsleiders uit 120 landen en niemand merkte haar op. Eenmaal binnen haalde ze een spandoek tevoorschijn."

Justitie vervolgde Christiansen en haar collega’s voor onder meer majesteitsschennis, maar uiteindelijk zijn ze toch weer vrijgelaten.

Zweden

In Zweden bestaat de wet tegen majesteitsschennis sinds 1864. Op overtreden staat een boete en maximaal zes jaar gevangenisstraf.

Ook daar wordt de wet zelden of nooit gebruikt. In 2001 gebeurde dat wel. "Toen probeerde een 16-jarige jongen een taart in het gezicht van de Zweedse koning te drukken", vertelt Creton. "Hij kreeg daarvoor een boete."

Noorwegen

In Noorwegen zijn de straffen hoger: een boete en maximaal vijf jaar gevangenisstraf. Maar ook hier komt het zelden tot vervolging. Creton: "In 1981 probeerde een 28-jarige demonstrant een tomaat in het gezicht van de Britse koningin te gooien, die op staatsbezoek in Noorwegen was. De demonstrant gooide mis. Ze werd vervolgd, maar is uiteindelijk niet bestraft."