5 mei: wel of geen vrij?

De meeste ambtenaren en werknemers in het onderwijs zijn vandaag vrij. Wie niet bij de overheid werkt, is afhankelijk van afspraken die zijn gemaakt in pakweg 750 cao's.

Vakbond FNV vindt het goed dat 5 mei in veel cao’s wordt gezien als een feestdag. "Het is belangrijk dat mensen vrijheid, democratie en mensenrechten op 5 mei kunnen vieren en zich realiseren hoe waardevol en kwetsbaar vrijheid is", aldus vakbond Abvakabo.

Maar niet alle werkgevers zijn het daarmee eens. Sommige vinden dat mensen al genoeg vrije dagen hebben. Zij geven hun medewerkers wellicht ook vrij vandaag, maar dat wordt dan wel van hun saldo afgetrokken.

"Wie jaarlijks vrij wil zijn op 5 mei, kan zelf een vrije dag nemen", zeggen VNO-NCW en MKB-Nederland. "Als er in de periode van Koningsdag (27 april) en Hemelvaart (14 mei) nóg een jaarlijkse vrije dag bijkomt, ligt de productie lang stil", zeggen de ondernemersorganisaties. Cijfers van het CBS wijzen uit dat een collectieve vrije dag tussen 1 en 1,5 miljard euro kost.

Raadpleeg cao

De overheid heeft 5 mei weliswaar aangewezen als nationale feestdag, maar heeft het daarbij aan de cao-partijen overgelaten of een werknemer betaald vrijaf heeft op die dag. "Om erachter te komen of je werknemers recht hebben op een vrije dag op 5 mei, is het aan te raden om de cao te raadplegen", zegt een FNV-woordvoerder.

In de meeste cao’s is afgesproken dat 5 mei alleen een betaalde vrije dag is in lustrumjaren, dus in 2005, in 2010 en ook in dit jaar. Voorbeelden van bedrijven waar dit geldt, zijn PostNL, UWV, Heinz/Honig, Heineken Nederland, Gasunie, AkzoNobel en KPN.

Bij bijvoorbeeld de Bovag-autobedrijven is dat anders. "Vakbonden en Bovag hebben bij het afsluiten van de cao voor motorvoertuigen- en tweewielerbedrijven er samen voor gekozen 5 mei 2015 niet als collectieve vrije dag aan te duiden", aldus een Bovag-woordvoerder.

Verder is 5 mei dit jaar geen feestdag in de Metaal & Techniek-cao, de Metalektro-cao en bij de Waterschappen.

Zorg-cao's

In de zorgcao’s staat 5 mei aangemerkt als feestdag. Dat betekent niet dat het een vrije dag is. Een verpleeghuis of ziekenhuis gaat natuurlijk niet dicht als het een feestdag is; patiënten worden nog steeds geholpen. Maar dat betekent wel dat bepaalde regelingen van toepassing zijn, zoals een hogere vergoeding voor de aanwezigheidsdienst.

De Winkeltijdenwet staat gewoon toe dat winkeliers hun deuren op Bevrijdingsdag geopend houden. Maar vooral in woonplaatsen waar ook nog eens weinig toeristen komen, zullen veel winkels dicht zijn.

Supermarkten

Veel supermarkten - die toch al gewend zijn aan opening op zondag - zijn open, maar hebben mogelijk wat andere openingstijden in verband met festiviteiten. Een woordvoerder van Albert Heijn: "Onze winkels zijn gewoon open op 5 mei maar hanteren aangepaste openingstijden. Die kunnen hetzelfde zijn als op zondag."

Bij niet-supermarkten is het wisselend. Van de 530 Hema-filialen zijn er bijvoorbeeld 270 open.