Beleid gericht op laagste inkomens meest effectief

Het stimuleren van arbeidsparticipatie door belastinghervormingen is maar beperkt mogelijk, schrijft het Centraal Planbureau. Het is een zure boodschap voor het kabinet, dat juist hoopt 100.000 banen te creëren door het verlagen van de lasten op arbeid.

Er zijn nog wel een paar mogelijkheden om de arbeidsparticipatie, en daarmee het aantal banen, te vergroten volgens het CPB. Beleid dat zich richt op jonge moeders heeft in potentie het meeste effect. Daarnaast kunnen maatregelen gericht op de laagste inkomens relatief veel opleveren.

Het bureau heeft analyses van de verwachte effecten van arbeidsmarktbeleid in een boek samengebracht. Hieruit kan het kabinet putten bij het hervormen van het belastingstelsel. Er volgen nog publicaties over beleid op onder meer lonen en pensioenen.

Loonkostensubsidie

Jonge moeders kunnen geprikkeld worden om aan het werk te gaan door een hogere inkomensafhankelijke combinatiekorting of een lager kindgebonden budget.

Specifieke maatregelen die zich richten op de laagste inkomens zijn bijvoorbeeld het verhogen van de arbeidskorting voor deze groep of het invoeren van een loonkostensubsidie. Door zo'n loonkostensubsidie wordt het voor werkgevers aantrekkelijker om mensen in dienst te nemen; een hogere arbeidskorting maakt het voor mensen aantrekkelijker om aan het werk te gaan.

Inkomensongelijkheid

Het CPB wijst erop dat sommige stimulerende maatregelen leiden tot meer inkomensongelijkheid. Als voorbeeld noemt het CPB het verlagen van uitkeringen of van de zorgtoeslag. Hierdoor gaan meer mensen aan het werk, maar het betekent ook dat mensen met lage inkomens armer worden.

Het verlagen van de inkomstenbelasting voor alle groepen levert volgens het bureau niet veel banen op. Het verlagen van de belastingdruk op de hogere inkomens kan zelfs banen kosten, omdat vrouwen wier partner meer gaat verdienen soms minder gaan werken.

Spannend

Ook het verlagen van de werkgeverslasten bij ziekte van werknemers kost banen. Bedrijven moeten nu twee jaar loon doorbetalen voor zieke werknemers "Dat is voor werkgevers en werknemers een prikkel om te werken aan re-integratie. Die verlies je deels als je die twee jaar loondoorbetaling terugdraait", zei Laura van Geest, directeur van het CPB, in het tv-programma Buitenhof.

Of het kabinet 100.000 banen kan creëren via beleidsaanpassingen, zoals het doel is bij de belastingherziening, noemde van Geest "spannend".