Buiten Dordrecht is Koningsdag als vanouds

• 

  Piet van Asseldonk

  Redacteur Koninklijk Huis

Redacteur Piet van Asseldonk schrijft wekelijks over actuele ontwikkelingen rond het koningshuis. Deze week: Koningsdag.

Komende maandag, de dag waarop koning Willem-Alexander 48 jaar wordt, beleven we de eerste Koningsdag nieuwe stijl. Dordrecht heeft de primeur. Als je naar het programma kijkt, zie je dat de verschillen met vroeger groot zijn; groter dan ze op het eerste gezicht lijken.

Minstens even opvallend is dat elders in het land zo'n beetje alles bij het oude blijft. Buiten Dordrecht lijkt Koningsdag als twee druppels water op de Koninginnedagen die we kennen uit de jaren waarin Beatrix op de troon zat.

Vertrouwd programma

De draaiboeken voor Koningsdag zien er in de meeste dorpen en steden ouderwets vertrouwd uit. De Oranjecomités blijven hun kaarten zetten op aubades, kermissen, tochten met versierde fietsen, optredens van harmonieën en fanfares, volksspelen, oude ambachten, ballonwedstrijden, zeepkistraces en zeskampen. Met steeds bier en snacks onder handbereik. Ook de vrijmarkten en braderieën zijn dit jaar niet weg te denken. Die blijven, ondanks de mogelijkheden om overbodige spullen online te verkopen, ongekend populair.

Daarmee beginnen meteen al de verschillen met Koningsdag nieuwe stijl. In Dordrecht is maandag geen vrijmarkt. "Er wordt dit jaar helaas geen Vrijmarkt of Oranjemarkt in het centrum van Dordrecht georganiseerd", aldus het gemeentebestuur. Het verwijst zijn handelslustige burgers naar vrijmarkten in Zwijndrecht of de Dordtse wijk Dubbeldam. Verder mogen de Dordtenaren, zolang koning Willem-Alexander in de stad is, op straat geen alcohol drinken.

Het zijn maar een paar van de vele beperkingen die voortvloeien uit de speciale Koningsdagverordening 2015 van de gemeente Dordrecht. Die is bedoeld om de veiligheid van de koning en zijn familie te waarborgen. De vier veiligheidsringen rond het koninklijk gezelschap maken een direct contact met de koning en zijn gevolg er uiteraard ook niet eenvoudiger op.

Minder deelnemer, meer gast

Hét grote verschil tussen de vroegere Koninginnedagen en Koningsdag nieuwe stijl - een heuse trendbreuk - is dat het staatshoofd zich vroeger aansloot bij min of meer gebruikelijke vieringen in steeds weer een andere plaats. Vanaf nu worden in grote streekgemeenten vieringen en manifestaties speciaal voor de koning opgetuigd. Hij wordt minder deelnemer en meer gast.

Willem-Alexander wil behalve "een feest dat door mensen werkelijk kan worden meebeleefd" en dat "in het teken staat van ontmoeting en verbinding" ook een feest dat "aan een stad en streek de optimale gelegenheid geeft iets van zichzelf te laten zien". Dat betekent iets minder een pretentieloos volksfeest en een koninklijk 'bad in de menigte' en iets meer een culturele en commerciële regiomanifestatie. Er wordt meer voor de koning geparadeerd en hij zal, ook om veiligheidsredenen, zelf minder tussen de mensen 'paraderen'.

Koningsdag nieuwe stijl profileert Willem-Alexander geheel volgens zijn wens als een vorst die handel en bedrijvigheid wil stimuleren. Maar zijn grote kracht, zijn spontane hartelijke omgang met de mensen die hij ontmoet, dreigt minder uit de verf te komen. Een gemoedelijk afdingende koning-koopman met een pilsje in de hand tussen vrijmoedige onderdanen op de vrijmarkt zit er maandag niet in.