'Echt alles wordt gecontroleerd in de EBI'

"Volstrekte controle." Zo omschrijft onderzoeker Sanne Struijk van de Erasmus Universiteit het regime in de Extra Beveiligde Inrichting in Vught. "Alle bewegingen, contacten en gesprekken worden gecontroleerd. Post wordt geopend, telefoongesprekken afgeluisterd."

Ondanks dat strenge regime lukte het Lau Geeraets, die gisteren werd veroordeeld voor de moord op twee mannen in 2006, om zichzelf van het leven te beroven in zijn cel. Waarschijnlijk deed hij dat met pillen. Het is de eerste zelfmoord in een cel binnen de EBI.

Onderzoek

Samen met juristen en criminologen deed Struijk onderzoek naar het regime in de EBI in Vught. Op basis van haar onderzoek deed ze aanbevelingen aan het ministerie van Justitie.

Struijk legt uit dat het regime twintig jaar geleden is ontstaan om gewelddadige gijzelingen en ontsnappingen uit gevangenissen een halt toe te roepen. "Contact vindt plaats met een glazen scheidingswand ertussen. Ook sporten gaat in een afgesloten ruimte met zo'n glazen wand. Dus als een gedetineerde een sportinstructeur of fysiotherapeut nodig heeft, dan staat die achter een glazen wand."

Strikte controles

Ook kinderen of partners die een gedetineerde bezoeken blijven achter een scheidingswand. Maar eens in de maand kan dat zonder. Omhelzingen en ander lichamelijk contact zijn niet toegestaan, alleen een handdruk. "De controles zijn zo strikt, dat bijna geen enkele gedetineerde gebruik maakt van de bezoekregeling."

In die twintig jaar is er nog nooit iemand ontsnapt en er zijn ook geen gijzelingspogingen ondernomen, zegt ze. "Dat kan wel zo zijn, maar tegen welke prijs?" De voornaamste aanbeveling die de onderzoekers deden was: herijk het regime. "Kan het niet een tandje minder? Iets humaner?", vroegen ze zich af.

Herzien

De bevindingen werden naar het ministerie van Justitie gestuurd en er verscheen een Kamerbrief over. "Toenmalig staatssecretaris Teeven heeft ons onderzoek toen zo uitgelegd dat er naar voren kwam dat er niemand was ontsnapt. En dat de EBI dus werkt en effectief is. Van het herijken van het beleid was destijds geen sprake."