Topstukken uit 30 jaar Tussen Kunst en Kitsch in museum

Het is de hoop en stiekeme droom van iedereen die de opnames bezoekt van Tussen Kunst en Kitsch: dat je een museumstuk in je boodschappentas hebt zitten. Museum Flehite in Amersfoort toont het resultaat: omdat het programma dertig jaar bestaat worden 101 gevonden topstukken tentoongesteld.

De veertien experts van het programma kozen hun favoriete objecten. Het zijn bijvoorbeeld een schilderij van Pieter Brueghel, dat door de eigenaar als onderzetter werd gebruikt (waarde: zeker 80.000 euro). Of een bronzen middeleeuwse kandelaar die dienstdeed als wc-rolhouder (10.000 euro). Een portret door Radeh Saleh, de Indonesische Rembrandt, stond jarenlang in de kelder omdat het gemengde bloed van de afgebeelde voorouder gevoelig lag.

Gered van de vuilnisbelt

De topstukken hebben vaak een liefdeloos bestaan geleid. Een Tiffany-lamp die als schuurverlichting werd gebruikt, omdat vader hem te lelijk vond voor de huiskamer. Of prachtige wandtegels die als isolatiemateriaal werden gebruikt omdat ze uit de mode waren geraakt.

Geregeld worden door het programma bijzondere voorwerpen van de vuilstort of het oud papier gered. Een Stedenboek van de legendarische cartograaf Blaeu was onder het bed beland, omdat het niet in de boekenkast paste. Omdat het daar alleen maar stof verzamelde, zou het boek worden weggedaan. Totdat duidelijk werd dat het 15.000 euro waard was.

Serienummer

Er wordt veel meegesleept dat minder waard is. Zilverexpert Emiel Aardewerk kan geen tasbeugels en snuifdoosjes meer zien. Speelgoedkenner Frans Leidelmeijer krijgt steeds maar dominospelen in handen. Klokexpert Fred Kats ziet veel zakhorloges van opa voorbijkomen, want "het stinkt niet, het bederft niet en je hebt het geërfd".

Soms moeten de experts echt slecht nieuws brengen. Zoals de man die na lang pingelen duizend gulden had betaald voor een kan. Over die prijs was hij zo content dat hij nog meteen zeven stukken kocht. Het bleek allemaal maar enkele tientjes waard te zijn. Of de mensen die meenden een tinnen theepot uit 1574 te hebben, omdat dat jaartal op de bodem gegraveerd stond. Het bleek helaas een serienummer te zijn.

De eigenaar van "een echte Van Gogh" werd door de kunstexpert maar in die waan gelaten toen de man antwoordde dat de schilder hem zelf in een seance had verzekerd dat het werk van zijn hand was.

Duurste vondst

Overigens wordt er geregeld echt werk van beroemde kunstenaars gevonden. Om de paar jaar komt er wel een ets van Rembrandt van een zolder en ook is er wel eens keramiek van Picasso opgedoken.

Het duurste werk dat ooit werd gevonden was Het Kantwerkstertje van Joost van Geel. Het schilderij was oorspronkelijk toegeschreven aan de Leidse schilder Gabriël Metsu, maar expert John Hoogsteder twijfelde daaraan. Na verder onderzoek werd de echte maker ontdekt en kon het worden getaxeerd op 250.000 euro.

De vondst met het grootste rendement was misschien wel een stokkenstoel van Gerrit Rietveld. De eigenaar had die gekocht voor 25 gulden op een Koninginnedag-rommelmarkt. Hij werd uiteindelijk geveild voor 125.000 gulden.

Die stoel is overigens niet te zien op de tentoonstelling en ook een ander topstuk ontbreekt: een prachtig getijdenboek dat werd ontdekt tijdens opnames in 1986. Doordat de eigenaresse anoniem wilde blijven, verdween het werk na de opnames van de radar en werd het nooit meer teruggezien. Misschien tot een volgende generatie het weer inbrengt.