'Vroeger een topkliniek, nu een veldhospitaal'

Vrijwel alle ondernemers hebben ervan gehoord, door eigen ervaring of door de horrorverhalen van anderen: de afdeling Bijzonder Beheer van de bank. Dat is de afdeling die ingrijpt als de bank denkt dat het slecht gaat met een bedrijf, waardoor het krediet niet kan worden terugbetaald. Volgens veel ondernemers drijven de banken met hun eisen bedrijven naar de afgrond, in plaats van ze te redden.

“Voor de crisis was Bijzonder Beheer een kliniek met topartsen, nu is het een veldhospitaal met vrijwilligers die vaak niet eens een EHBO-diploma hebben”, zegt voormalig bankier Michiel Werkman, nu bedrijvenadviseur. Hij was met anderen uitgenodigd door de Tweede Kamer om vragen te beantwoorden over de ‘gehate’ afdeling Bijzonder Beheer.

Spanning in gezin

Bij de Kamerleden komen regelmatig klachten binnen van ondernemers. Die vinden het onduidelijk waarom ze bij Bijzonder Beheer terechtkomen. Ook klagen ze over de extra kosten die zij vervolgens verplicht betalen voor taxaties van hun bedrijfspand, accountantsadviezen en verhoogde rentetarieven.

"Bijzonder Beheer is het ultieme schrikbeeld geworden. Het wordt gezien als een gele kaart. Het levenswerk is in gevaar en dat zorgt voor spanning in het gezin van die ondernemer. Banen staan op de tocht, en er is schaamte", vat Hans Biesheuvel van ondernemersorganisatie ONL het gevoel onder zijn achterban samen. Hij wil dat de politiek zorgt voor meer financieringsmogelijkheden zodat bedrijven niet op maar drie Nederlandse banken zijn aangewezen.

Leendert-Jan Visser van MKB Nederland vindt dat banken te veel voor het grote geld gaan en te weinig voor de kleine ondernemer. "Ze hebben veel kennis over ingewikkelde bancaire producten, maar voor het adviseren van ondernemers over kleine kredieten en goed ondernemerschap is wat anders nodig." Hij vindt dat de regels van de overheid ertoe leiden dat banken te streng worden. "Banken kunnen niet meer met ondernemers meedenken."

Schadelijk

Nico van Ruiten van LTO vertegenwoordigt 4000 glastuinbouwers. Die hebben in het verleden samen met banken voor miljoenen geïnvesteerd. Nu zit zo'n 30 procent bij Bijzonder Beheer. "Het hersteltraject wordt al snel omgezet in een gedwongen bedrijfsbeëindiging, zonder overleg. Die bedrijven kunnen daar geen bezwaar tegen aantekenen." Hij pleit voor een onafhankelijk klachtenloket.

Dat banken ondoorzichtig opereren bleek ook uit het onderzoek van toezichthouder AFM, de Autoriteit Financiële Markten. "Het mag geen verrassing zijn dat je in Bijzonder Beheer komt", zegt Harman Korte. "Het zou aangekondigd moeten worden, zodat je je best kunt doen om eruit te blijven. Want als je er eenmaal in zit dan is dat echt schadelijk voor het bedrijf."

Communicatie

De enige aanwezige bank, de Rabobank, geeft toe dat de communicatie met bedrijven beter moet. "Maar bedrijven zijn soms ook ontevreden omdat ze niet krijgen wat ze willen. Als je kijkt naar wat de banken de afgelopen jaren verloren hebben aan het mkb, dan kun je niet zeggen dat het eenrichtingsverkeer is geweest."

De Kamerleden gaan nu overleggen of de overheid de situatie kan verbeteren of dat banken en bedrijfsleven er zelf uit moeten komen.