'Omgekeerde bewijslast gaat in de papieren lopen'

Groningers hoeven straks misschien niet meer aan te tonen dat schade aan hun huis is ontstaan door aardbevingen. In plaats daarvan moet de NAM bij nieuwe gevallen bewijzen dat de schade juist geen gevolg is van de gaswinning. Dit heet 'omgekeerde bewijslast' en de Tweede Kamer is er voorstander van.

Ook emeritus hoogleraar privaatrecht Jan van Dunné vindt dat de bewijslast bij schade in het Groningse aardbevingsgebied omgedraaid moet worden. Dat leidt wel tot meer schadevergoedingen, zegt hij. "En dat gaat de Nederlandse Aardolie Maatschappij heel veel geld kosten."

Effectief

In omliggende landen zoals Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië staat die omgekeerde bewijslast al in de wet, zegt Van Dunné. "Dat het effectief is, blijkt wel uit het feit dat daar amper meer geprocedeerd wordt. Partijen komen er samen uit, zonder tussenkomst van de rechter."

Minister Kamp zei in een reactie op de plannen dat omkering van bewijslast niet leidt tot een betere en snellere afhandeling van de schade. Maar dat is onzin, zegt Van Dunné "Hij noemt enkel de simpele gevallen waar ze zonder procederen uitgekomen zijn."

Volgens hem doet de minister alsof het leveren van bewijs puur een technische kwestie is. "Dat is het natuurlijk niet. Het is ook een juridische aangelegenheid, en die kan een wezenlijk andere uitkomst geven dan een technische."

De NAM kijkt op dit moment vooral technisch, zegt Van Dunné. Bijvoorbeeld door te kijken naar eventuele bouwfouten. Daaruit volgt vaak geen vergoeding. Bij een juridische benadering worden meer zaken afgewogen, wat wel kan leiden tot een vergoeding.

Oude boerderij

Van Dunné geeft als voorbeeld het verhaal van een dame in Drenthe die in een honderden jaren oude boerderij woonde. Op een dag kwamen daar mannen op 60 meter van haar huis bodemonderzoek doen. Bij dat onderzoek lieten de onderzoekers onder de grond kleine ontploffingen plaatsvinden. Dezelfde dag nog ontstonden er scheuren in de muren van de boerderij.

De NAM wilde de kosten voor het verhelpen van de schade niet vergoeden. "Als argument gaf de NAM dat de schade kwam doordat het huis oud was; de scheuren zouden vroeg of laat toch wel zijn ontstaan." In andere gevallen werden scheuren geweten aan achterstallig onderhoud van het huis of bouwkundige fouten.

Bij omgekeerde bewijslast kan de NAM dat niet meer zeggen, zegt Van Dunné. "Dan staat voorop dat de scheuren zijn veroorzaakt door de boringen. De NAM moet dan aantonen dat het aan iets anders ligt."