Een beurshandelaar in Frankfurt
NOS Nieuws

Zorgen over zeepbellen, verzekeraars en bonussen

De financiële economie is de afgelopen zes maanden enorm aangetrokken en heeft meters gemaakt. Financiële markten en aandelenbeurzen staan recordhoog. De gewone economie is wel opgekrabbeld, maar houdt geen gelijke tred. Daardoor dreigt een soort zeepbel te ontstaan, waarschuwt De Nederlandsche Bank in het halfjaarlijkse rapport Overzicht Financiële Stabiliteit.

DNB biedt met het rapport (.pdf) een soort blik onder de motorkap van de financiële sector. De risico's op het knappen van die zeepbel zitten in Griekenland, in de toenemende cybercriminaliteit waardoor systemen ontwricht kunnen worden en in de aanhoudende extreem lage rente, waardoor beleggers veel risico nemen.

De enorme geldverruiming en andere buitengewone maatregelen van de Europese Centrale Bank (ECB) drukken de rente, de risicopremie en dus het rendement. Beleggers en investeerders zoeken de randen van de financiële markten op, op zoek naar rendement, yield zoals dat heet. Om die reden zijn aandelen in trek, net als schuldpapieren van zwakke landen en bedrijven.

Ziek

De lage rente mag dan fijn zijn voor consumenten en bedrijven als het gaat om hypotheken en kredieten, het is slecht voor verzekeraars en pensioenfondsen. Vooral levensverzekeraars zitten in de problemen, omdat de lage rente hun solvabiliteit, de financiële buffers, en hun weerbaarheid uitholt.

De woekerpolisaffaire en het lage consumentenvertrouwen kost ze ook geld. Verzekeraars zijn ziek, zegt DNB. De hoop op beterschap is niet groot, want de rente zal langdurig laag blijven, denkt de centrale bank. Zeker nog tot september 2016, want tot dan blijft de ECB 60 miljard euro per maand in de Europese financiële sector en de economie pompen en drukt die zo de rente kunstmatig omlaag.

Bonussen

De banken staan er stukken beter voor dan voor de crisis. De kapitaalbuffers zijn opgehoogd, de stresstesten wezen uit dat Nederlandse banken goed gekapitaliseerd zijn. Het nieuwe Europese en strengere bankentoezicht maken de kans op omvallen van banken en het bijspringen door belastingbetalers om banken te redden een stuk kleiner.

Een punt van zorg blijven de bonussen en variabele beloningen. Bij banken verandert bestuur, gedrag en cultuur maar langzaam. De raad van bestuur en de raad van commissarissen hebben een voorbeeldfunctie en dienen de 'hoeders van de cultuur' te zijn, meent DNB. Het is echter nog te vroeg om te zien of het ingezette, gematigde beloningsbeleid echt effect heeft.

Tussen Nederland en andere landen zijn er grote verschillen als het gaat om de verhouding tussen het vaste loon en de bonus. Bij de grote Nederlandse banken is bij bankmedewerkers een verhouding van 13 procent variabel en 87 procent vast salaris. Bij de top van de banken is dat respectievelijk 37 procent en 63 procent. In het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Zwitserland is het bonusgedeelte stukken groter. In de Londense City bijvoorbeeld is de verhouding 1/5 vast en 4/5 variabel.

Kosten: 95 miljard

Ontsporingen rond bonussen en beloningen en het te veel risico nemen leidden in het verleden tot ontsporingen en hoge kosten. In de afgelopen vijf jaar betaalden Europese banken circa 45 miljard euro aan boetes, schikkingen, juridische afwikkelingen en schadeloosstellingen voor misstanden. Zo betaalde de Rabobank bijvoorbeeld 774 miljoen euro voor de fraude met de libor-rente.

Volgens DNB zal de komende jaren nog eens 50 miljard euro aan extra kosten door Europese banken opgehoest worden. Nederlandse banken hebben de meeste kosten achter zich liggen, denkt DNB.

Schuld

Met de aantrekkende economie verbetert ook de woningmarkt, al kampt die nog steeds met zwakke plekken. De Nederlandse hypotheekschuld van huishoudens is bijna net zo groot als de hele Nederlandse economie en daarmee nog steeds een van de hoogste ter wereld, ondanks strengere hypotheekeisen en meer extra aflossingen.

Eind 2014 staat nog steeds ruim een kwart van de hypotheken onder water en is de verkoopwaarde van het huis dus lager dan de hypotheek op dat huis. Toch maakt DNB zich niet al te veel zorgen, omdat de Nederlandse hypotheekmarkt in vergelijking met andere landen weinig of geen aflossingsproblemen geeft.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl