5 tot 10 procent van bevolking besmet met 'kipbacterie'

Vijf tot tien procent van de bevolking is besmet met een ESBL-bacterie, blijkt uit promotie-onderzoek van arts-microbioloog Ilse Overdevest. ESBL-bacteriën zijn vooral bekend omdat ze vaak in kippenvlees zitten. Ze produceren enzymen die antibiotica afbreken, waardoor zulke medicijnen niet meer werken. Voor kwetsbare mensen zijn de bacteriën daardoor gevaarlijk.

Overdevest onderzocht ontlastingsmonsters van patiënten bij de huisarts en vond bij 10,1 procent daarvan een ESBL-bacterie. Een vergelijkbaar onderzoek in een ziekenhuis leverde een wat lager percentage op, namelijk 4,9. Uit eerdere onderzoeken kwamen vergelijkbare cijfers. In ieder geval is duidelijk dat de bacteriën zich op grote schaal onder de bevolking hebben verspreid, concludeert de onderzoekster.

Van het kippenvlees dat Overdevest onderzocht, was 80 procent besmet met ESBL-bacteriën, waaronder E.coli en Klebsiella. Dat komt door overmatig gebruik van antibiotica in de veehouderij. Ook van rundvlees en rauwe groenten (vermoedelijk via mest op het land) is bekend dat er vaak zulke bacteriën in zitten, maar kip is het meest berucht. Verder lopen veel mensen een besmetting op tijdens hun vakantie, als ze daar bijvoorbeeld vervuild water drinken.

Koloniseren

Goed koken of bakken van vlees is voldoende om het veilig te kunnen eten, maar dat doet niet iedereen. Daardoor zijn veel mensen dragers van de bacteriën geworden. Chronisch, want ESBL-bacteriën kunnen onze darmen "gedurende jaren koloniseren", staat in het proefschrift.

Voor gezonde mensen is dat geen probleem, maar wel bijvoorbeeld voor ouderen, zieken, zwangere vrouwen en jonge kinderen. Als zij infecties oplopen, belanden ze vaak in het ziekenhuis, omdat reguliere antibiotica niet werken. Ze worden dan via een infuus met specialistische antibiotica behandeld.

Vrije Universiteit

Overdevest (33) deed onderzoek naar methoden om sneller te kunnen vaststellen of iemand ESBL-bacteriën in zich draagt. Daarop promoveert ze morgen aan het VUmc in Amsterdam. In het dagelijks leven werkt ze als arts-microbioloog bij het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven en bij infectieziektencentrum PAMM in Veldhoven.

Strikt genomen is ESBL overigens een enzym. Overdevests onderzoek gaat over bacteriën die het ESBL-enzym produceren, zoals de genoemde E.coli en Klebsiella. Voor het gemak wordt vaak over ESBL-bacteriën gesproken.