Prijsvechters bedreigen traditionele schaapherders
De hele nacht heeft herder Stijn Hilgers doorgewerkt en tegen de ochtend geeft hij twee lammetjes tegelijk een flesje melk. "Die zijn van een drieling en dan heeft de moeder te weinig melk." Leren hoed op, lange jas aan, shagbuil in de zak van de zwarte tuinbroek. Kempische heideschapen laten zich horen in de schaapskooi aan de rand van het Brabantse Oisterwijk.
"Half april ga ik weer de natuur in", zegt Stijn. Maar deze vandaag gaat hij naar Vorden in de Achterhoek waar het Gilde van de Schaapherders wordt opgericht.
Je zou verwachten dat zo'n oud beroep al lang een gilde kent, maar dat is dus niet zo. Er zijn verschillende organisaties maar volgens herder Stijn komen die niet altijd op voor de belangen van de echte ambachtelijke herder die met zijn kudde het landschap beheert.
Het gilde start met vijftien herders en de bedoeling is dat die groep gaat groeien. Natuurmonumenten ondersteunt het initiatief met een startkapitaal van 10.000 euro. Vandaag is de oprichtingsvergadering waar Stijn met zijn vader naar toe gaat.
De echte schaapherder is een solist, vaak hard aan het werk en met de kudde op pad.
Het grazen met de schapen is geen vetpot. "Zo'n hele dag in het gebied levert nu nog zo'n 250 euro op. Maar in de winter is er veel te weinig eten en moet ik ze voeren en dat kost veel geld", zegt Stijn, die er van alles bij doet om voldoende omzet te halen met zijn bedrijf 'De Schapenheld'. Zo ontvangt hij groepen, verkoopt wol en uiteraard gaan ook de lammetjes "door naar een carrière in de horeca". Als lamsvlees dus op de menukaart. De schapen met een bel zijn binnenkort voor de slager.
Natuurbeheerders gingen vanwege de crisis bezuinigen en daalden met de vergoedingen. Ook nam de concurrentie onder de schaapherders toe en is er zelfs een prijsvechter die contracten binnensleept waar ambachtelijke, zelfstandige schaapherders van zeggen dat ze er niet mee kunnen concurreren.
"De echte schaapherder is een solist, vaak hard aan het werk en met de kudde op pad", zegt Ad Taks van de Stichting Zeldzame Huisdieren. "Maar het is verstandig dat ze vaker bij elkaar zitten om goede plannen te maken die ervoor zorgen dat dit ambacht niet langzaam verdwijnt."
De hele nacht is Stijn op geweest om te lammeren. Dan is grazen onmogelijk en bovendien staat er te weinig groen in het veld en is het gebied te klein om voldoende voedsel te leveren. "Er zijn prijsvechters die hun beesten bijvoeren met voer waar aan de andere kant hele oerwouden voor moeten verdwijnen. Dat zijn producten afkomstig van soja- en palmolieplantages en dat heeft met duurzaamheid dus niks te maken. Of ze rijden met veewagens van het ene perceel naar het andere terwijl ik echt rondtrek."
Af en toe klinkt het wat cynisch, maar misschien dat het gebrek aan nachtrust ook een oorzaak is van de geprikkelde houding bij Stijn.
Ondertussen lopen wat rammen los rond onze reportagewagen. "Het zijn net een stel junks hoor, moet je opletten als ik deze gele emmer pak met graan." Zodra de schep in de emmer verdwijnt om het voer te verspreiden, komt uit de schaapskooi een enorme herrie.