De kennis van de Duitse taal is in Nederland de laatste tientallen jaren achteruit gehold. Ook veel scholieren die Duits op hun eindexamen hebben gehad, kunnen zich in die taal nauwelijks redden. Maar is dat erg? Tegenwoordig spreken ook Duitsers toch Engels?
Volgens Lars Gutheil van de Duits-Nederlandse Handelskamer is het een illusie om te denken dat bedrijven zich met Engels in Duitsland goed kunnen redden. "Neem bijvoorbeeld een bedrijf dat het bij het binnenhalen van een opdracht in Baden-Württemberg moet opnemen tegen een Zwitsers en een Duits bedrijf. Zo'n bedrijf staat direct al met 2-0 achter als het zijn presentatie in het Engels doet."
Last
Nederlandse ondernemers ervaren massaal dat zij last hebben van het wijdverbreide gebrek aan kennis van het Duits. In een enquête van de handelskamer zei 88,6 procent van de bedrijven dat beheersing van de Duitse taal nodig is voor de export van goederen en diensten naar Duitsland. Ruim de helft liet weten dat hun Duitse relaties het Engels als communicatietaal niet accepteren.
Veel Nederlandse ondernemers sturen daarom personeel naar een talencursus, bijvoorbeeld bij het Goethe-instituut. De opleidingen daar zitten vol. Bij het instituut volgen 2400 Nederlanders een taalcursus, twee keer zoveel als tien jaar geleden.
Schade
Duitsland is veruit onze belangrijkste handelspartner. Bijna alle grote en middelgrote Nederlandse ondernemingen drijven handel met het grootste buurland.
Nederland exporteerde in 2013 voor 107 miljard euro naar Duitsland. Alleen al naar de deelstaat Beieren werden meer goederen geëxporteerd dan naar China.
De economische schade kan 2 miljard euro zijn, maar ook 20 miljard.
Volgens Gutheil valt niet te becijferen hoeveel Nederland misloopt door de gebrekkige kennis van het Duits. "Na een onderzoek in 2007 werd gesteld dat het 8 miljard euro was, maar het kan ook 2 of 20 miljard zijn. Zeker is dat het nadeel van gebrekkig Duits spreken in contacten met Duitsers voortdurend terugkomt."
Polen
Kerstin Hämmerling van het Duitsland Instituut voegt eraan toe dat Nederlanders vroeger een streepje voor hadden vanwege hun goede kennis van het Duits. Maar tegenwoordig zijn ze op dit gebied ingehaald door de Polen.
De prijs die Nederland betaalt is niet alleen economisch. Hoofddocent Duitse letterkunde Ewout van der Knaap spreekt ook van een culturele verarming. Mondige Europeanen behoren eigenlijk een tweede vreemde taal te beheersen. "Steeds minder Nederlanders zijn in staat de Duitse literatuur in het Duits te lezen, en zelfs historici en filosofen hanteren nog nauwelijks Duitse bronnen."
Vater
Hoe slecht het met het Duits van Nederlandse jongeren gesteld is merkte Hämmerling toen ze vmbo-scholieren in Nijmegen vroeg naar de betekenis van het Duitse woord Vater. "Ze konden zelfs niet gokken wat het betekende."
Hämmerling noemt dat pijnlijk. "Sommige van die leerlingen woonden zelfs over de grens. Juist veel lager opgeleiden zullen hun hele leven in de regio blijven wonen. Als ze geen Duits leren, missen ze in elk geval kansen op werk, over de grens of in Nijmegen zelf.”
