'Amerika en Iran vechten hun oorlog uit in Irak'
Hoe groot is de kans dat de strijd rond Tikrit uitloopt op een bloedig gevecht tussen sjiieten en soennieten? Als IS wordt verdreven uit de bezette gebieden in Irak blijven de twee geloofsgroepen met elkaar achter. De sjiieten zien zich als bevrijders. De soennieten, als oorspronkelijke bewoners, noemen het een nieuwe bezetting. Reizend verslaggever Lex Runderkamp is op weg naar Tikrit en sprak met betrokkenen.
“Amerika en Iran vechten hun oorlog uit op Iraaks grondgebied”, zegt generaal Al Jabri zonder met zijn ogen te knipperen. We zitten in een commandocentrum in Bagdad waar het gevecht tegen IS gecoördineerd wordt. Generaal Al Jabri leidt zo’n 7000 sjiitische strijders.
De Amerikaanse politiek is alleen maar bezig met macht, geld en zijn eigen belangen. Wij doen alles voor het leven na de dood.
“Dus de Amerikanen hebben IS gecreëerd”, citeer ik een populaire uitspraak in Bagdad.
Generaal Al Jabri knikt. “Ja. Het Amerikaanse volk heeft grote offers gebracht om ons te bevrijden van Saddam. Dat zijn we niet vergeten. Maar de Amerikaanse politiek is alleen maar bezig met macht, geld en zijn eigen belangen. Die politici denken alleen aan de geneugten van het leven op aarde. Wij doen alles voor het leven na de dood."
In het Midden-Oosten is het een breed gedragen opvatting dat IS een onderdeel is van de verdeel- en heerspolitiek van de Amerikanen. Volgens die theorie treft de Arabische landen geen blaam.
Zo denkt de sjiitische generaal er ook over. Zijn militie is opgericht door de politieke beweging 'Islamic Supreme Council of Iraq', nadat IS vorig jaar juni gebied in Irak had bezet. Inmiddels is het geen militie meer, maar opereren ze onder gezag van het Iraakse leger.
Een aantal van die milities wordt getraind en bewapend door Iran. Dat land heeft een dikke vinger in de pap in de strijd tegen IS.
"Er zijn zeker adviseurs uit Iran hier actief”, zegt hij. “We hebben ook Iraanse raketten die de Amerikanen niet eens hebben.” Wel wil hij benadrukken dat de strijd voornamelijk door Irakezen wordt gevoerd.
Wraak
Er is in het Westen veel zorg over mogelijk sektarisch geweld van sjiitische milities tegen de soennieten, de oorspronkelijke bewoners van de IS-gebieden. Men vreest dat kleine religieuze groeperingen een bloedbad zullen aanrichten, omdat de soennieten vereenzelvigd worden met de wandaden van Saddam Hussein en IS, allebei ook soennitisch.
De Amerikaanse regering wijst op dat sektarische gevaar. Human Rights Watch (HRW) publiceerde vandaag nog een rapport over misdragingen van sjiitische milities, toen vorig jaar IS werd verdreven uit het stadje Amerli. Huizen en bedrijven werden vernietigd uit wraak. Of er toen ook soennieten zijn omgebracht, kan HRW niet vaststellen.
'Incidenten'
De politieke leiding van 'Islamic Supreme Council of Iraq' ontkent niet dat er incidenten zijn geweest, maar probeert ze wel te relativeren. “De vernederingen van moslims in de Abu Graib-gevangenis door Amerikaanse soldaten waren ‘incidenten’. Die nemen jullie ook niet het hele Amerikaanse leger kwalijk”, zegt de woordvoerder van Ammar Al Hakim, de leider van de politieke beweging.
Er zijn misdragingen, het is oorlog, maar dat geeft jullie niet het recht om iedereen over één kam te scheren.
"Zo hebben wij nu ook tienduizenden strijders die hun leven riskeren om gebieden te bevrijden van IS. Het zijn geen sjiitische gebieden, dus we hadden ons ook kunnen beperken tot het verdedigen van onze eigen gebieden en het probleem IS aan de soennieten overlaten. Maar we begrijpen dat Irak als natie bestaat uit alle geloven."
"Voor het geld doen we het ook niet, want wij hebben genoeg olie in het zuiden om alleen door te gaan. Kortom: er zijn misdragingen, het is oorlog, maar dat geeft jullie niet het recht om iedereen over één kam te scheren."