Na twintig jaar nog worstelen met Srebrenica
Door correspondent Joost van Egmond
Een speciaal Servisch tribunaal vervolgt acht verdachten van een van de grootste slachtingen in Srebrenica, zo werd vandaag bekend. De aanklagers maken vorderingen, ondanks tegenwerkingen in Servië zelf.
De arrestaties zijn een enorme opsteker voor aanklager Bruno Vekaric. “Dit is het bewijs dat wij de slachtoffers van Srebrenica niet vergeten zijn”, zegt hij.
Dat is in ieder geval wat het speciale team voor de vervolging van oorlogsmisdaden graag naar buiten brengt. De werkelijkheid is ingewikkelder. Sinds de oprichting elf jaar geleden moesten deze aanklagers uiterst voorzichtig opereren. De internationale gemeenschap wilde meer vervolgingen. Maar voor politici is het oprakelen van het duistere verleden niet gewenst. Vaak was er tegenwerking van leden van de Servische geheime dienst die verdachten beschermden.
Kleine successen
Dat betekende geregeld één stap vooruit en twee stappen terug. Het team boekte duidelijke successen, zoals het schorpioenen-proces tegen paramilitairen die op videobanden vastlegden hoe ze gevangenen uit Srebrenica doodschoten. Enkele maanden geleden boekte Vekaric een doorbraak in een andere beruchte zaak uit de Bosnische oorlog, waarbij twintig burgers uit een trein waren ontvoerd en vermoord.
Al met al werden tientallen arrestaties verricht in bijna elf jaar, bepaald geen overweldigend aantal. Vekaric is nog lang niet tevreden. Maar hij wijst op de obstakels die hij moet overwinnen. Het simpele feit dat het speciale team bestaat is al een groot succes, zei hij vorig jaar. “Het publiek is nog altijd niet bereid om oorlogsmisdaden te erkennen en ziet het belang niet van vervolgingen”, vertelde hij het blad International Justice Tribune. De aanklager wordt ook regelmatig bedreigd.
EU positief
Toch vordert het werk van de aanklagers gestaag. Ze moeten ook wel. Servië ligt onder een vergrootglas bij de Europese Unie, waarmee het onderhandelt over lidmaatschap. Het is voor Servië belangrijk om te laten zien dat het een rechtsstaat is, waar oorlogsmisdadigers niet zomaar vrij kunnen rondlopen. Zeker als het gaat om de massamoord in Srebrenica, deze zomer twintig jaar geleden.
De Europese Unie geeft Servië de laatste jaren relatief goede beoordelingen voor zijn aanpak van oorlogsmisdaden. En dat willen de Serviërs graag zo houden. Vandaag is er weer een delegatie van het Europees Parlement op bezoek in Belgrado.
Machtige verdachten
De balanceer-act van Vekaric en consorten zal voorlopig nog doorgaan. Iedere arrestatie zorgt voor ophef onder nationalisten, terwijl mensenrechtenorganisaties zeggen dat de aanklagers veel te traag op tips reageren, en bang zijn om machtige verdachten aan te pakken. “De aanklagers hebben de wil niet om door te zoeken naar de eindverantwoordelijken”, vindt Sandra Orlovic van het invloedrijke centrum voor Humanitair Recht in Belgrado.