Verslaafden ontdekken aidsremmers als harddrug

Door correspondent Lucas Waagmeester in Zuid-Afrika

In het huisje van Siyabonga hangt een giftige lucht; de geur van verbrand plastic. Hij heeft net een joint opgestoken waarin naast rattengif, schoonmaakmiddel en azijn ook vermalen aidsremmers zijn verwerkt.

"Al binnen een paar minuten na de eerste hijs krijg ik een enorme steek in mijn maag", zegt Siyabonga. "Dan moet ik snel een tweede joint roken, en daarna voel ik me heerlijk." De witte poeder die hij in zijn joint verwerkt heet 'whoonga' op straat in Siyabonga's township Kwadabeka. Met aidsremmers als belangrijkste en beruchtste bestandsdeel.

Gevaarlijk

Whoonga is een nieuwe hype in de townships rond Durban, die razendsnel terrein wint. "Jongeren die normaal gewoon marihuana in hun joint stoppen, zijn massaal overgestapt op whoonga", vertelt Thokozani Sokulu, die met zijn whoonga-project de jongeren wil waarschuwen voor de nieuwe powerdrug.

Want het spul lijkt levensgevaarlijk. Chronische maagklachten en hersenbeschadigingen zijn de eerste gevolgen die artsen zien. Wat dat voor de lange termijn betekent, is nog niet te overzien, omdat de drug pas sinds een aantal maanden wordt gebruikt.

Apotheek

En verslaafden zijn niet de enige slachtoffers van de nieuwe hype. In het ziekenhuisje van KwaDabeka melden zich dagelijks mensen die beroofd zijn van hun aidsremmers. Sommige aidspatiënten werden op weg van de apotheek naar huis al overvallen.

"Er zijn veel inbraken waarbij alleen de pillen uit het nachtkastje worden gestolen, dat lijkt het enige waarin ze nog geïnteresseerd zijn", vertelt dokter Aretha Zulu. Haar patiënten krijgen gratis aidsremmers verstrekt, en daar zit een gevaar in, zegt ze. "Whoonga is zo verslavend, dat mensen er zelfs een hiv-besmetting voor over hebben om het spul te krijgen."

Getto

Whoonga is een echte getto-drug. Het is goedkoop, gemakkelijk voorhanden en het effect is kort en hevig. Dit soort makkelijk te produceren drugs op basis van medicijnen zijn niet ongewoon in Zuid-Afrikaanse townships. De pijnstiller Mandrax bijvoorbeeld, wordt ook veel verwerkt tot een variant die in een joint te rollen is.

Siyabonga heeft weinig benul van het verhaal over de aidsremmers, zeker na zijn tweede joint. Hij rookt er vijf per dag en koopt het spul van een dealer. "Die heeft het allemaal klaargemaakt, ik weet niet wat hij erin stopt. Maar als ik geen whoonga rook, kan ik niet eten en niet in slaap komen. Dus ik heb het gewoon nodig."