Overijssel: luchthaven en werkgelegenheid #PS15
In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen van 18 maart heeft de NOS samen met de regionale omroepen portretten gemaakt over wat er speelt in de provincies. Dit portret is tot stand gekomen in samenwerking met RTV Oost.
Wat waren de grootste besluiten de afgelopen vier jaar?
Het uitgeven van het geld dat in 2009 werd verdiend met de verkoop van energiebedrijf Essent. Daardoor hadden de coalitiepartijen CDA, VVD, ChristenUnie en SGP zo'n 1 miljard euro extra te besteden. Een groot deel van het geld is ingezet voor het verbeteren van het provinciale wegennet. Daarbij wordt niet alleen geïnvesteerd in provinciale wegen, maar ook in Rijkswegen zoals de N18 in Twente, de N35 in Salland en de A1.
Een investering van een kwart miljard in de relatief rustige N340 en N377 in de regio Zwolle vond de politiek uiteindelijk iets te gortig. Het project moet nu voor 100 miljoen euro minder worden uitgevoerd.
Met de Essent-gelden zijn ook verschillende fondsen in het leven geroepen. Het bekendste is het Energiefonds, waarin 250 miljoen euro zit. Dat moet bedrijven en woningcorporaties helpen om projecten op te zetten waarbij energie bespaard wordt of duurzame energie wordt opgewekt.
In 2020 moet 20 procent van alle energie in Overijssel op duurzame wijze worden opgewekt, maar naar verwachting wordt die doelstelling bij lange na niet gehaald.
Ook investeert de provincie in snel internet op het platteland en worden kleine maatschappelijke initiatieven gefinancierd. In totaal zijn 68 projecten en programma's in het leven geroepen waaraan de Essent-gelden worden besteed. De oppositie vindt het onbegrijpelijk dat een groot deel van dat geld er in vier jaar tijd 'doorheen is gejaagd' door de coalitie.
Wat is er niet gelukt?
De coalitiepartijen hebben alles op alles gezet om een volwaardige luchthaven bij Enschede te ontwikkelen. Eind 2014 zou er gevlogen moeten worden, maar het terrein ligt er nog steeds zo bij als in 2007, toen de militaire basis en het burgervliegveld de deuren moesten sluiten.
Miljoenen werden uitgetrokken om 'de meest duurzame luchthaven van Europa' mogelijk te maken, maar afgelopen zomer besloot de politiek de stekker uit het project te trekken. De overheidsbijdrage aan het vliegveld zou niet stroken met Europese regels. Er werd een commissie in het leven geroepen om plannen voor het immense terrein te ontwikkelen.
Met het mislukken van het plan voor de luchthaven kwam een ander groot politiek doel onder druk te staan: het creëren van nieuwe banen in Twente. De werkloosheid in de Twentse steden is hoog; de werkloosheid in Enschede is zelfs de hoogste van heel Nederland.
De hoop was dat de luchthaven minimaal duizend nieuwe banen zou opleveren, maar dat gaat nu dus niet door. Investeringen van de provincie in woningcorporaties om de bouwsector een impuls te geven, leverden maar beperkt resultaat op.
Wat zijn de hete hangijzers voor de komende periode?
De toekomst van het luchthaventerrein Twente bij Enschede wordt opnieuw een stevig discussiepunt, met daarbij de kernvraag hoe de provincie de hoge werkloosheid kan oplossen.
Daarnaast wordt een belangrijk punt de N35 tussen de steden Zwolle en Enschede. In de volksmond heet de weg 'het karrespoor' vanwege de vele knelpunten. Veel partijen zien hier op den duur het liefst een snelweg, maar uiteindelijk moet het Rijk met geld over de brug komen en is er nog geen politieke overeenstemming, omdat de weg door kwetsbaar gebied loopt.
Ook de toekomst van het platteland is een punt van zorg. Steeds meer boeren stoppen met hun bedrijf, jongeren verhuizen naar de stad en voorzieningen verdwijnen. Hoe gaat de provincie het platteland leefbaar houden? Ook kent Overijssel relatief veel natuurgebieden. De bescherming hiervan veroorzaakt voortdurend hevige discussies tussen natuurliefhebbers en boeren.
Op wie moeten we letten?
Met het vertrek van CDA-gedeputeerde Theo Rietkerk verloor de politiek vorig jaar een zwaargewicht. Zijn opvolger moet Eddy van Hijum worden. Hij zat sinds 2003 in de Tweede Kamer. De vraag is of Van Hijum aan de verwachtingen van zijn partij kan voldoen om het CDA opnieuw te laten eindigen als grootste partij, het liefst met een forse zetelwinst.
Net als bij de vorige verkiezingen is Edgar Mulder de lijsttrekker voor de PVV. Mulder is zonder enige twijfel 'de vreemde eend' in de politieke arena van de Overijsselse Staten, door zijn directe manier van debatteren en het vaak choqueren van zijn toehoorders.
Toch lukte het Mulder in de afgelopen periode om met zijn drie collega's heel wat onderwerpen op de agenda te zetten, zoals het beleid rond windturbines, subsidiebeleid en het uitgeven van de Essent-gelden.
Wat speelt er nog meer?
Traditioneel bestond de coalitie in de Overijsselse politiek uit CDA, PvdA en VVD. Bij de laatste verkiezingen kwam er een eind aan die lange gewoonte, toen de PvdA aan de kant werd gezet vanwege een verstoorde verhouding met het CDA. De ChristenUnie en SGP mochten de plek van de PvdA innemen.
Inmiddels botert het niet zo goed meer tussen het CDA en de VVD en wonen de lijsttrekkers van het CDA en de PvdA in hetzelfde dorp. Ze zijn zelfs buren. Het zou de kansen voor de PvdA om terug te keren in het college zomaar kunnen vergroten.
En wat gaat de partij LokaalOverijssel doen? De partij vertegenwoordigt de lokale partijen in Overijssel en doet voor het eerst mee. Lokale partijen scoren over het algemeen goed bij verkiezingen, dus LokaalOverijssel zou zomaar dé verrassing van PS15 kunnen worden.
PS15 bij RTV Oost
In de week voor de verkiezingen zendt RTV Oost elke dag een verkiezingsspecial uit waarbij politici in debat gaan met inwoners van de provincie.
In de special Stemmen in vrijheid kijkt de omroep terug naar de bevrijding van Nederland, 70 jaar geleden. De vraag wordt gesteld: wat kunnen provinciale politici doen om vrijheid te verbeteren?
Op de verkiezingsavond zelf is er een live-uitzending op radio en tv met de eerste uitslagen en reacties. Op internet is er een speciale pagina met het laatste verkiezingsnieuws.