'Veiligheid op rivieren in gevaar'
Hugo van der Parre
Researchredacteur
De veiligheid op de rivieren is in gevaar. Dat zeggen de verkeersleiders, de mensen die bij Rijkswaterstaat verantwoordelijk zijn voor de begeleiding van het scheepvaartverkeer. Zij hebben steeds vaker te maken met onderbezetting, waardoor ze, naar eigen zeggen, niet goed meer kunnen optreden bij calamiteiten.
De bijna 200 verkeersleiders van Rijkswaterstaat assisteren schippers bij het varen over onoverzichtelijke en drukke punten. Met radar wordt de positie van de schepen bepaald en via de marifoon krijgen de schippers instructies.
Sinds vorig jaar werken de verkeersleiders volgens een rooster dat door een computer is gemaakt. Gevolg daarvan is dat verkeersleiders te lang achter elkaar moeten werken en dat veel diensten onderbezet zijn.
Het gevaar van onderbezetting is dat onvoldoende aandacht besteed kan worden aan gevaarlijke situaties. Dat kan leiden tot ongelukken met risico’s voor omwonenden en het milieu. De NOS heeft documenten ingezien waaruit de onderbezetting blijkt.
Zo is op de verkeerspost Dordrecht – verantwoordelijk voor de drukke Merwede en zijn zijrivieren - de afgelopen twee maanden twaalf keer met te weinig mensen gewerkt. De nachtdienst wordt dan gedaan door twee mensen, waar er volgens de voorschriften drie zouden moeten zijn.
Betrokkenen zeggen tegen de NOS dat ze vooral bij een ongeval handen tekort komen, omdat er dan heel veel tegelijk moet worden gedaan. Regelmatig opereren ze naar eigen zeggen “op hoop van zegen”. Drie keer is een dienstopdracht gegeven om iemand op te roepen.
De post Vlissingen is verantwoordelijk voor het drukke scheepvaartverkeer op de Westerschelde, naar de haven van Antwerpen. In november kreeg het personeel een werkinstructie “Werkwijze onderbezetting”. In een dienst waar eigenlijk vijf verkeersleiders tegelijk moeten werken, vindt Rijkswaterstaat nu af en toe drie man aanvaardbaar.
Het leidde tot fel protest van het personeel: ze vinden het onverantwoord, medewerkers raken overspannen of gaan op zoek naar ander werk. Daardoor worden de problemen alleen maar groter. Ook de havenmeester van Vlissingen-Oost heeft boos gereageerd.
De boot ligt meer aan de wal dan dat hij op het water is.
De verkeerspost in Tiel beschikt over een boot die 24 uur per dag op de Waal zou moeten zijn voor mobiele controles. Volgens betrokkenen ligt de boot echter meer aan de wal dan dat hij op het water is, door de onderbezetting. Als er op de rivier een incident is, kan hij niet uitvaren of zijn er te weinig mensen aan boord om te kunnen handelen.
Rijkswaterstaat wil nog meer versoberingen doorvoeren. Overwogen wordt om een aantal posten te sluiten. Daaronder is een kleine verkeerspost in Wemeldinge, met dertien verkeersleiders, verantwoordelijk voor de Oosterschelde.
De verkeersleiders van Wemeldinge wijzen erop dat ze in 2014 zeker 43 strandingen hebben voorkomen. Tweederde van die schepen was geladen, deels met gevaarlijke stoffen. Andere sectoren waar Rijkswaterstaat naar kijkt zijn Schellingwoude, Wijk bij Duurstede en Maarssen (Amsterdam Rijnkanaal), Sint Andries en Millingen (toezicht op bochten in de Waal).
De vakbonden hebben de onrust onder de verkeersleiders gesignaleerd en hebben tegen Rijkswaterstaat een kort geding aangespannen over de roosterproblemen. Dat dient vrijdag 20 februari bij de rechtbank in Utrecht.
In een reactie zegt Rijkswaterstaat op de hoogte te zijn van de zorgen. Deze zijn geuit in gesprekken en e-mails, maar officiële meldingen van onveilige situaties zijn niet gedaan. Volgens Rijkswaterstaat is er geen sprake van structurele onderbezetting en is de veiligheid op het water niet in het geding geweest. Eventueel blijven administratieve taken even liggen en gaat de daadwerkelijke begeleiding van de scheepvaart op de rivieren voor.