'Poetin krijg je niet zomaar uit de plooi'

Je moet het ijzer smeden als het heet is, en dat is vaak diep in de nacht. Dat zegt Ben Bot, voormalig minister van Buitenlandse Zaken en oud-diplomaat, over de onderhandelingen in Minsk over Oost-Oekraïne. De gesprekken zijn de hele nacht doorgegaan. Een gesprek met de oud-minister.

Heeft u enig vertrouwen in een goed resultaat?

"Leiders op dat niveau komen alleen samen als ze enigszins uitzicht hebben op een oplossing of een compromis. Je gaat niet helemaal naar Minsk als je niet de verwachting hebt dat er iets uitkomt. Daarbij heb je voor jezelf een lijstje met minimale eisen en maximale verwachtingen. En dan hoop je maar dat het mooiste eruit zal komen."

Zit de spanning de onderhandelingen niet enorm in de weg?

"Ik heb met de heer Poetin een aantal keren om de tafel gezeten en het is niet iemand die snel uit de plooi te brengen is. Dat neemt niet weg dat in mijn ervaring bij dit soort topbijeenkomsten op een gegeven moment vaak de spanning ertoe leidt dat deze of gene boos wegloopt. Dat wordt wel een beetje als een teken van zwakte ervaren."

"Men probeert natuurlijk altijd de toon zo goed mogelijk te houden om het debat niet te remmen, want als de een heel erg boos wordt dan hebben de anderen er ook geen zin meer in. Je probeert dus altijd een gespreksleider te hebben die zegt: we moeten eruit komen vanavond. En iedereen moet zoveel mogelijk alternatieve voorstellen in zijn zak hebben. Dat is natuurlijk ook heel belangrijk."

Konden ze nog wel helder denken na een hele nacht praten?

"Ik weet uit ervaring dat over het algemeen de compromissen vaak tot stand kwamen tussen pak 'm beet half 4 en 5 uur in de ochtend. Dan is men voldoende vermoeid om te zeggen: ik geef wat toe. Aan de andere kant is er dan lang genoeg gepraat. Dan speelt de gunfactor ook een rol. Dan zie je dat er rond dat tijdstip ineens een half uur komt waarin je het ijzer kan smeden en het compromis erdoor kan drukken."

Dus hoe later hoe beter?

"Dat is wel het geheim van de nachtzittingen. Je moet in zekere zin de partijen rond de tafel uitputten, terwijl je aan de andere kant helder genoeg moet zijn om te begrijpen waar je mee instemt. Dat is een cruciaal moment. Ik denk dat een goede onderhandelaar aanvoelt wanneer dat ogenblik gekomen is."