NOS NieuwsAangepast

ESA lanceert 'zwemmende pinguin'

  • ESA
    Artistieke impressie van IXV tijdens de terugkeer in de dampkring
  • ESA
    IXV wordt klaargemaakt voor de lancering
  • ESA
    IXV onderweg naar het lanceerplatform in Kourou, in Frans Guyana
  • ESA
    Overzicht van de vlucht van IXV
  • ESA
    De Nos Aries, het schip dat IXV uit de Stille Oceaan zal optakelen (hier met een testobject)
  • ESA
    Impressie van de PRIDE, een onbemand Europees ruimtevliegtuig dat nog in de ontwerpfase verkeert

Met zo'n veertig minuten vertraging heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA voor het eerst een ruimtevaartuig gelanceerd dat zelfstandig in glijvlucht kan terugkeren naar de aarde, net zoals de Amerikaanse spaceshuttle deed. Dat gebeurde rond 14.40 uur.

Het shuttle-prototype dat vandaag zijn eerste en enige vlucht maakte, heeft wel iets van een zwemmende pinguin. In plaats van achterpoten heeft het Intermediate eXperimental Vehicle, ofwel IXV, twee beweegbare kleppen waarmee hij tijdens de glijvlucht kan bijsturen.

De vlucht van IXV

"Het toestel heeft geen vleugels," vertelt Hans Maseland van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) , "maar je wilt het wel graag bestuurbaar houden. Daarom zitten die kleppen aan de achterkant. In het verleden hebben we in Europa ook al eens dit soort tests gedaan, maar toen hadden ze die stuurvlakken niet die nodig zijn voor een gecontroleerde vlucht."

Het NLR heeft de afdaling van de IXV uitgebreid getest in een windtunnel in Amsterdam. "Het ontwerpteam heeft de aerodynamische tests opgeknipt in drie delen. Het hypersonische deel hebben de Duitsers gedaan. Het deel van Mach 10 tot Mach 5 hebben de Fransen getest en alles onder Mach 5 hebben we in Nederland gedaan."

Het toestel, zo groot als een busje, vliegt na loskoppeling van de Vega-draagraket door tot zo'n 450 kilometer boven de aarde voordat het aan de terugkeer begint. De IXV is uitgerust met een batterij sensoren die meten hoe het ruimtevaartuig zich houdt tijdens de vlucht. Als de snelheid genoeg is verminderd, moet het gevaarte aan een parachute in de Stille Oceaan plonzen.

In Amsterdam getest

In de toekomst willen we ons eigen voertuig om astronauten in de ruimte te brengen en weer terug.

Giorgio Tumino, ESA-projectleider IXV

ESA wil de vluchtgegevens van de IXV gebruiken voor toekomstige ruimtevaartuigen die heelhuids moeten kunnen terugkeren op aarde. "We hebben een groot aantal satellieten en ruimtesondes gelanceerd en zelfs een ruimtevaartuig op een komeet laten landen. Maar deze capaciteit hebben we nog niet", stelt projectleider Tumino. "Als je bijvoorbeeld materiaal van een asteroïde naar de aarde wil brengen, de volgende stap na Rosetta, dan moet je dit kunnen."

Ook voor de bemande ruimtevaart is het project belangrijk. "Nu zijn we afhankelijk van de Russische Sojoez. Maar in de toekomst willen we ons eigen voertuig om astronauten in de ruimte te brengen en weer terug."

Geen militaire missies

Op de tekentafels van ESA wordt al flink aan gewerkt aan een echt Europees ruimtevliegtuig, de PRIDE. Maar dat toestel zal niet bemand zijn. Met de minishuttle kan Europa over enkele jaren kleine ladingen in de ruimte brengen en onderhoud aan satellieten verrichten.

PRIDE vertoont sterke gelijkenis met de minishuttle X37B, die de Amerikaanse luchtmacht gebruikt voor militaire ruimtemissies. Maar voor dat soort vluchten is PRIDE niet bedoeld. Tumino: "Absoluut niet. De twee hebben veel gelijkenis in de manier waarop ze werken, maar niet in wat ze aan boord hebben. PRIDE zal nooit militaire missies uitvoeren."

Voor de ontwikkeling van PRIDE is het belangrijk dat de vlucht van de IXV, in feite een prototype, vandaag goed verloopt. Tumino heeft vertrouwen in de vliegeigenschappen van het toestel, met zijn gestroomlijnde vorm. "In de aerodynamica zeggen ze: als het goed moet vliegen moet het er goed uitzien. Maar wij gaan uit van de testresultaten. Als het goed vliegt is een mooi uiterlijk een bonus."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl