VN: risico op tweede MH17-ramp is klein
In de afgelopen jaren zijn er drie passagiersvliegtuigen door luchtdoelraketten neergehaald. Het risico dat dit opnieuw gebeurt, is "klein". Dat staat in een veiligheidsanalyse van de VN- burgerluchtvaartorganisatie ICAO.
Ongeveer zeventig landen beschikken over grond-luchtdoelraketten en dat aantal zal de komende tijd toenemen, schrijft de ICAO-werkgroep Threat and Risk. Deze raketten zijn dure en complexe militaire systemen, die alleen door getraind personeel kunnen worden bediend.
Voor deze wapens is een passagiersvliegtuig een "relatief eenvoudig en in hoge mate kwetsbaar doel", vooral als ze in handen zijn van terroristen. Zij kunnen een passagiersvliegtuig beschouwen als een "iconisch doel", zegt de werkgroep.
Aanleiding voor het onderzoek van de werkgroep Threat and Risk naar luchtdoelraketten, is de ramp met vlucht MH17. Dat vliegtuig is waarschijnlijk neergehaald door een luchtdoelraket. Vanavond debatteert de Tweede Kamer over de MH17.
Psychologisch effect
Geen enkele terroristische groepering heeft op dit moment een dergelijk wapen, constateert de werkgroep. Het risico dat een burgervliegtuig opnieuw zal worden neergehaald, is daarom "laag": de groeperingen die een vliegtuig zouden willen neerhalen, hebben zo'n wapen niet.
Maar dat risico kan snel groter worden. Wanneer deze terroristische groepen zo'n wapen in handen krijgen, wordt het risico op het neerhalen van een vliegtuig ineens "groot". Omdat deze groeperingen vooral actief zijn in regio's zonder centraal gezag, adviseert de werkgroep om dat soort gebieden in de toekomst te mijden.
Dick Zandee, militair deskundige van Instituut Clingendael, deelt de conclusie dat de kans dat er opnieuw een aanslag wordt gepleegd inderdaad zeer klein is, maar zegt "dat het psychologische effect enorm is".
Niet opzettelijk
Volgens de onderzoekers is de afgelopen jaren drie maal een burgervliegtuig neergehaald door een grond-luchtdoelraket. Waarschijnlijk ging het niet om opzettelijke aanvallen: het doelwit was vermoedelijk een militair of onbemand vliegtuig. In twee gevallen zou het vliegtuig zijn neergehaald tijdens een militair conflict; in het derde geval bij een militaire training. In een geval werd het vliegtuig neergehaald terwijl het onder kruishoogte vloog. Meer details over de aanvallen worden in het rapport niet gegeven.
De werkgroep heeft ook onderzocht hoe groot het risico is op aanvallen tussen passagiers- en militaire vliegtuigen in de lucht. Het risico dat terroristen succesvol een vliegtuig overmeesteren en gebruiken als een wapen, is volgens de werkgroep "medium laag".