De Griekse premier Tsipras wil onderhandelen met Europa
NOS Nieuws

Wat willen de Grieken nu echt?

  • Marten Wiegman

    Redacteur internationale economie

  • Marten Wiegman

    Redacteur internationale economie

Dat is de vraag die iedereen in Brussel en ver daarbuiten vandaag bezighoudt als de nieuwe Griekse premier Tzipras Brussel bezoekt en de Griekse minister van Financiën Varoufakis Frankfurt.

Want er circuleren allerlei wensen, verwachtingen en eisen, maar van een samenhangend Grieks plan van aanpak is nog geen sprake. Terwijl de tijd dringt.

Welke Griekse ideeën zijn er?

Tsipras' partij Syriza ging de verkiezingen in met de belofte om de Griekse schuld te verminderen en om de trojka het land uit te sturen. Inmiddels is de toon van de leiders van Syriza gematigder, maar moet nog wel even duidelijk worden hoe ze dat precies gaan doen.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel

“Wij wachten op concrete voorstellen van de Grieken”, zegt bondskanselier Merkel van Duitsland. Pas als er een samenhangend pakket op tafel ligt wil ze gaan praten met de nieuwe Griekse regering.

De Grieken willen de huidige schuld aan de EU – 240 miljard euro groot – omzetten in een nieuw soort schuldbewijzen.

Marten Wiegman

Uit de ideeën die tot nu toe van Griekse zijde naar buiten sijpelen blijkt dat ze een deel van de huidige schuld aan de EU – 240 miljard euro groot – willen omzetten in een nieuw soort schuldbewijzen. Die nieuwe schuld zou dan pas moeten worden betaald (rente en aflossing) als er sprake is van stabiele economische groei in Griekenland. Er zou dan niets worden kwijtgescholden, maar de terugbetaling zou dan nog veel langer gaan duren dan de ruim dertig jaar die de Grieken er nu al over mogen doen.

De Griekse premier Tsipras

Als dit plan concreet wordt moet eerst blijken of Europa bereid is om daarover te praten. Voor echte onderhandelingen zijn ingewikkelde berekeningen nodig die mogelijk maanden in beslag nemen. Op korte termijn biedt dat dus geen alternatief voor de huidige afspraken, die eind van de maand aflopen.

Wat wil Syriza met de belastingen?

Voor, tijdens en na de verkiezingen maakte Alexis Tsipras er geen geheim van dat hij rijke Grieken zwaarder wil belasten. Hij wil met nieuwe wetgeving een einde maken aan de bescherming die talrijke vermogende Grieken tot op de dag van vandaag hebben tegen de belastingdienst. Maar die wet is er nog niet, sterker nog de regering-Tsipras heeft officieel nog niet eens het vertrouwen van het parlement.

Tot de komst van een nieuwe president blijven de Griekse partijen vooral in de campagnehouding staan.

Marten Wiegman

Pas komende weken kan daar een begin mee worden gemaakt als er eerst een ander belangrijk politiek struikelblok is opgeruimd: de keuze van een nieuwe Griekse president. Tot het zover is blijven de Griekse partijen vooral in de campagnehouding staan.

En dan moet Tsipras Europa ook nog overtuigen van de opbrengsten van zijn nieuwe belastingwet, dus voordat hij met die opbrengsten nieuw beleid kan gaan uitvoeren zijn er al snel maanden voorbij. Overigens kan de nieuwe Griekse regering wel goed gebruikmaken van de nieuwe Griekse belastingdienst, die met forse steun vanuit Europa gemoderniseerd is.

Welke rol speelt de Europese Centrale Bank?

Een ander urgent onderdeel van de besprekingen is de rol die de Europese Centrale Bank speelt. De Griekse banken zijn grotendeels afhankelijk van de ECB. Omdat ze in het verleden Griekse staatsschuld bij de Centrale Bank hebben ondergebracht, omdat ze afhankelijk zijn van de steun die de ECB geeft om de Griekse economie liquide te houden, en omdat de ECB toezicht houdt op de banken.

​De ECB heeft altijd als voorwaarde voor elke vorm van steun aan Griekenland gesteld dat er een werkend hulpprogramma met Europa moet zijn. Precies dat programma loopt binnenkort ten einde.

Marten Wiegman

Ook daar is het aflopen van de huidige afspraken op 28 februari cruciaal. De ECB heeft namelijk altijd als voorwaarde voor elke vorm van steun aan Griekenland gesteld dat er een werkend hulpprogramma met Europa moet zijn. En dat is dus precies het programma dat binnenkort ten einde komt.

Wat gebeurt er als het steunprogramma eindigt?

Wat daar de concrete gevolgen van zijn is onmogelijk te zeggen. De president van de Finse centrale bank stelde dat als er geen programma meer is, de steun van de ECB wegvalt. Gevolg: de Griekse banken beginnen te wankelen en al snel komt er geen geld meer uit de pinautomaten. Maar er zijn tal van andere scenario’s.

De ECB hecht er mogelijk zoveel belang aan dat Griekenland de euro houdt, dat er wel een oplossing zal worden gevonden.

Marten Wiegman

Anderen denken juist weer dat de ECB er zoveel belang bij heeft dat Griekenland de euro houdt, dat er wel een oplossing zal worden gevonden. Probleem is dat de regels en methodes die de ECB gebruikt vooral bekend zijn bij de ECB zelf. Die kan zo zijn onafhankelijke positie handhaven. En dat verhoudt zich slecht tot politieke onderhandelingen die de Griekse regering vandaag begint met Brussel.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl