'Als de haat blijft, heeft Hitler gewonnen'

In het gebouw van het Duitse parlement is een bijzondere tentoonstelling geopend. De expositie laat kunstwerken zien die door gevangenen in concentratiekampen van de Tweede Wereldoorlog zijn gemaakt.

"Het is de nazi's niet gelukt om kunst en creativiteit uit te moorden. Dat is de kracht van deze tentoonstelling", zei Claudia Roth, de vicevoorzitter van de Bondsdag, bij de opening.

Alles tekenen

Eregast bij de opening was de van oorsprong Tsjechische kunstenaar Yehuda Bacon (85), die speciaal voor de gelegenheid uit Israël naar Berlijn was gekomen. Bacon overleefde als kind drie concentratiekampen: Theresienstadt, Auschwitz en Mauthausen.

De expositie toont schilderijen die hij als gevangene in de kampen maakte. Hij tekende alles wat hij daar zag: zijn vrienden en medegevangenen, de gaskamers en de crematoria. Dat was gevaarlijk, want in Auschwitz stond daar het doodvonnis op. "Maar ik was nieuwsgierig, wilde weten hoe alles in zijn werk ging", vertelt Bacon in de Bondsdag.

Alle tekeningen gingen in het kamp verloren, maar na zijn bevrijding schilderde hij ze opnieuw, uit zijn hoofd.

Leraar en leerling

Naast de schilderijen van Bacon hangen tekeningen van Peter Kien. In het geheim leerde Bacon van die Tsjechische kunstenaar tekenen in het kamp Theresienstadt. Kien stierf in Auschwitz.

Ook is er werk te zien van de Israëlische kunstenares Sigaril Landau, die na de oorlog in Jeruzalem bij Bacon studeerde. Landau is een dochter van Auschwitz-overlevenden. Al haar werk gaat over de Holocaust.

Muur van onbegrip

Na de oorlog werd kunst zijn redding, vertelt Bacon bij de opening: "Ik heb het geluk gehad dat ik mijn trauma's door mijn kunst kon verwerken".

Hij wilde over zijn ervaringen praten, maar stuitte op een muur van onbegrip. Bacon: "Hoe vertel je iemand wat je in het kamp hebt gezien? Dat was onmogelijk. Kunst was mijn manier om die muur open te breken".

De kunstenaar wil met zijn werk mensen met elkaar verbinden. "We moeten met elkaar in gesprek blijven, want als de haat blijft, dan heeft Hitler gewonnen."

De tentoonstelling Der Tod hat nicht das letzte Wort is vanaf vandaag in het Paul-Löbe-Haus in Berlijn te zien.