Gates: rijke landen moeten investeren in nieuwe energie

Multimiljardairs, wereldleiders en de bazen van multinationals en internationale banken hebben zich in het Zwitserse Davos verzameld voor het World Economic Forum. Dit jaar staat klimaatverandering hoog op de agenda. De discussie over klimaatverandering vindt vooral plaats tussen regeringen, wetenschappers en actiegroepen.

Het bedrijfsleven laat zich veel minder luid horen in dit debat. Een uitzondering is ondernemer Bill Gates, filantroop, oud-topman van Microsoft en de rijkste man ter wereld. Correspondent Arjen van der Horst sprak met hem in New York.

U zet zich met uw stichting in voor de bestrijding van armoede in ontwikkelingslanden. In hoeverre wordt uw werk bedreigd door klimaatverandering?

"Als we in het jaar 2100 broeikasgassen niet hebben teruggedrongen, dan zal het klimaat ernstig zijn verslechterd. We moeten daarom zo snel mogelijk alternatieve energiebronnen ontwikkelen voor energie en transport. Dat is vooral een opdracht voor de rijkere landen."

"In de komende vijftien jaar zullen we nog weinig merken van de gevolgen van klimaatverandering. Maar dat is wel de periode waarin we nieuwe technieken moeten ontwikkelen, anders bouwen we zoveel hitte op in het systeem dat dat bijzonder negatieve gevolgen zal hebben."

"Mijn stichting investeert momenteel in nieuwe landbouwgewassen die beter bestand zijn tegen klimaatverandering. Ik persoonlijk investeer veel geld in energiebedrijven die zich bezighouden met zonne-energie, nieuwe batterijen en kernenergie."

"Voor de lange termijn is het belangrijk te werken aan technieken die veilig zijn en tegelijkertijd geen CO2 uitstoten. We moeten broeikasgassen met zeker 90 procent terugdringen. Op de korte termijn moeten we ons vooral richten op de instabiliteit die klimaatverandering veroorzaakt."

Er is al jaren een fel debat tussen ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden. Wie doet wat om klimaatverandering aan te pakken? En wie betaalt de rekening?

"De uitstoot van broeikasgassen komt bijna geheel voor rekening van landen met de hoogste inkomens. Het gaat hierbij niet om dat we geld moeten overmaken naar de armere landen. De rijke landen moeten vooral hun energie- en transportsystemen veranderen."

"Er moet geïnvesteerd worden in nieuwe technieken. Er moet betere regulering komen, zodat de plaatselijke bevolking windmolens accepteert. Het is echt een probleem van de rijke landen. Rijkere landen hebben de wetenschap en middelen om dit te veranderen."

In de discussie over klimaatverandering ligt vooral de nadruk op wat nationale regeringen moeten doen. Staan bedrijven niet te veel aan de zijlijn?

"Het bedrijfsleven reageert uiteindelijk op prikkels van de regering en de maatschappij. Veel bedrijven hebben wel plannen om zuiniger met energie om te springen. Die plannen zijn echter niet adequaat, omdat ze het energieverbruik bij bedrijven hooguit met 10 tot 20 procent terugdringen."

"De echte focus ligt bij veranderingen in de energie- en transportsector. Uiteindelijk moeten we de CO2-uitstoot met 90 procent terugdringen. Daar ligt wel een rol voor de bedrijven om die technieken te ontwikkelen."

Bent u niet té optimistisch?

"Ja, het is een optimistische agenda, maar kijk eens wat we de afgelopen 25 jaar al bereikt hebben. De kindersterfte is in die periode gehalveerd. Zelfs in de armste landen zijn de inkomens gegroeid. We hebben belangrijke ontwikkelingen in de wetenschap gezien. Er zijn bijvoorbeeld nieuwe malariamedicijnen gekomen."

"Technologie en het internet maken digitaal bankieren en nieuwe manieren van onderwijs mogelijk. We geloven dat we dit kunnen bereiken, al is het geen garantie dat we alle doelen verwezenlijken. Daarvoor hebben de hulp van regeringen en burgers nodig."

Op het World Economic Forum is veel bezorgdheid over de problemen van de Europese economie. Zijn Europese landen niet te veel met zichzelf bezig?

"Europa heeft altijd een sterke rol gespeeld bij ontwikkelingshulp. Als de Europese economie aantrekt, zal de hele wereld daarbij gebaat zijn. Het is logisch dat de landen nu vooral kijken naar hun eigen economische problemen. Maar we moeten niet vergeten dat ontwikkelingshulp ook in het eigen belang is van Europa."

"We kunnen met relatief weinig middelen mensenlevens redden in andere landen. Dat brengt meer stabiliteit in de wereld en voorkomt oorlogen en epidemieën. Door de mensheid als geheel te helpen, helpen we ook onszelf."

U was vorig jaar op bezoek bij premier Rutte. Maakt u zich zorgen over de Nederlandse ontwikkelingshulp?

"In het verleden is Nederland altijd erg genereus geweest met het helpen van arme landen. Jullie zijn ook slim geweest met het kiezen van bepaalde thema's, zoals water, gezondheid en de rechten van vrouwen. Nederland besteedde tot voor kort 0,7 procent van de nationale begroting aan ontwikkelingshulp, maar dat hebben ze nu teruggebracht. Maar ik heb de hoop dat de Nederlandse politiek dat weer terugbrengt op het oude niveau."

"We blijven hoe dan ook samenwerken met de Nederlandse overheid op veel gebieden, zoals gelijke rechten voor vrouwen en de ontwikkeling van vaccins. Nederland is nog altijd een belangrijke partner voor onze stichting."