Willem van Kooten, alias Joost den Draaijer, haalde de Top 40 naar Nederland
NOS Nieuws

'Top 40 was speerpunt in omroepenstrijd'

Precies 50 jaar geleden deed de Veronica Top 40 zijn intrede in Nederland. Op zaterdagmiddag 2 januari 1965 kon Nederland naar de veertig populairste plaatjes van dat moment luisteren.

Helemaal eerlijk samengesteld was de hitlijst niet, weet popjournalist Constant Meijers nog. "De eerste tien, twintig plaatsen kwamen overeen met de verkoop, maar de laatste tien plaatsen werden vaak samengesteld op basis van voorkeur van radiostations en dj's."

Het idee voor de Top 40 kwam uit de Verenigde Staten. "Veronica-dj Willem van Kooten, die bekend werd onder de naam Joost den Draaijer, mocht van de eigenaren naar Amerika om onderzoek te doen naar commerciële radio", legt Meijers uit.

"Toen Den Draaijer terugkwam, veranderde hij drie dingen bij Veronica: de dj voerde horizontale programmering in, maakte er een zender met popmuziek van en voerde de Top 40 in." En met die hitlijst maakte Veronica furore, vertelt Meijers, want in de jaren zestig kwam ook net de popcultuur op.

Hilversum 3 moest de concurrentie aangaan met Veronica.

Constant Meijers

De Top 40 werd het speerpunt in de strijd tussen de publieke omroepen en Veronica. Andere zenders kwamen met een antwoord. "De publieke omroep voerde in 1965 Hilversum 3 in", zegt Meijers. "Het werd een popstation dat de concurrentie moest aangaan met Veronica."

Ook Joost den Draaijer verliet Veronica voor de publieke omroep. Hij presenteerde op Hilversum 3 een concurrerende hitlijst: de Daverende Dertig.

In 1974 werd Veronica uit de lucht gehaald omdat de politiek zeezenders had verboden. Daarmee ging de Top 40 verloren. Buma/Stemra richtte in dat jaar de Nationale Hitparade op, de opvolger van de Daverende Dertig. Volgens Meijers werd het pas weer leuk toen Veronica twee jaar later terugkwam en met de Top 40 verder ging.

"Veronica moest van zee, maar vroeg vervolgens een legale status aan en kreeg die ook. De zender ging toen weer verder met de Top 40, dit keer op vrijdag in plaats van zaterdag. Lex Harding presenteerde de hitlijst."

De voormalige zeezender was nu dus onderdeel van het publieke bestel, maar het commerciële karakter van Veronica was niet helemaal verdwenen.

Veronica gebruikte de publieke omroep als etalage.

Popjournalist Constant Meijers

"De mensen achter Veronica, vier grote namen onder wie Lex Harding en Rob Out, gebruikten Veronica heel nadrukkelijk als een commercieel vehikel om inkomsten te genereren", vertelt de popjournalist. "Ze gebruikten de publieke omroep als etalage."

Meijers vertelt dat de samenstelling van de Top 40 een instrument was voor het binnenhalen van artiesten en het gunstig stemmen van platenmaatschappijen. Je kon je hit in de Top 40 min of meer kopen.

Helaas, deze YouTube video is niet meer beschikbaar

Wat de Top 40 tegenwoordig nog voorstelt? Platenzaken zijn verdwenen; tegenwoordig kijken we naar downloads. Dat is een probleem, vindt Meijers.

"Platenmaatschappijen beïnvloedden de downloads te sterk. Dus nu zijn ze gaan werken met wat dj's of radiostations kiezen en kijken ze wat playlists doen. Een aantal peilingen wordt bij elkaar gelegd en dan komt er een lijst tot stand."

André van Duin, Jan Keizer en Arnold Muhren namen het eerste vel met zegels in ontvangst

Postzegels

PostNL heeft een speciale postzegelreeks uitgebracht met daarop tien van de grootste Nederlandse artiesten en bands van de afgelopen vijftig jaar. Het bedrijf noemt de Top 40 een "begrip in Nederland".

Op de zegels staan de namen van onder anderen Marco Borsato, Anouk, Golden Earring en BZN. Erbij staan illustraties van de belangrijkste elementen uit een songtekst. Mensen kunnen raden om welke liedjes het gaat. De postzegels zijn vanaf maandag te koop.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl