Het werd een donderdag om nooit te vergeten
Van 20 tot en met 31 december blikken verslaggevers en correspondenten van de NOS terug op het nieuwsjaar 2014. Vandaag correspondent David Jan Godfroid over de ramp met vlucht MH17 in het oosten van Oekraïne.
De eerste berichten gingen over een neergehaald vliegtuig boven Oost-Oekraïne. Dat was niet zo bijzonder; de pro-Russische milities hadden in de weken ervoor wel vaker Oekraïense gevechts- en transportvliegtuigen uit de lucht geschoten. Even later bleek het om een verkeersvliegtuig te gaan, nog weer even later om een vliegtuig van Malaysia Airlines dat uit Amsterdam was vertrokken. En uiteindelijk bleek dat er heel veel Nederlanders in dat vliegtuig zaten.
Het was een schok. Tot 17 juli had ik de oorlog in Oost-Oekraïne redelijk afstandelijk kunnen verslaan. Van wapengeweld, doden en gewonden, haat en verwoesting word je nooit vrolijk, maar het is werk. Tot die fatale dag was het niet echt mijn oorlog. Dat sloeg in een paar minuten om. Als correspondent weet je direct: dit wordt een gigantische klus. Als Nederlander voel je je in één klap verbonden.
De geur van de dood is lang blijven hangen tussen het graan en de zonnebloemen.
Ik kwam in het rampgebied toen de mannen van het lokale ministerie van Noodsituaties de laatste zwarte plastic zakken met lichamen afvoerden. Er waren collega's eerder gekomen, toen de velden rond dorpjes als Hrabove, Petropavlivka en Rozsypne nog bezaaid lagen met lichamen, of beter: delen ervan. Een aantal van hen heeft het daar om begrijpelijke redenen nog steeds moeilijk mee. Wat mij vooral opviel was hoe het rook tussen het graan en de zonnebloemen. De geur van de dood is er lang blijven hangen.
Vanaf dag 1 gonsde het van de geruchten over de oorzaak van de catastrofe. Samenzweringstheorieën volgden elkaar in ijltempo op. Sommigen geloofden in het verhaal dat er een ander vliegtuig was gezien. Omdat de separatisten niet over vliegtuigen beschikten, concludeerden zij dat de Oekraïense luchtmacht vlucht MH17 uit de lucht had geschoten.
Anderen hechtten meer waarde aan de verklaring dat de Boeing vanaf de grond was beschoten met een BUK-systeem. Door de Oekraïners die het eigenlijk op het vliegtuig van de Russische president Poetin hadden gemunt, wist een deel zeker. Nee, door de separatisten die de Boeing hadden aangezien voor een Oekraïens militair vliegtuig, vonden anderen.
Nooit eerder ben ik uitgemaakt voor fascist, of toch op z'n minst fascistenvriend. Nu wel.
De agressie waarmee voor- en tegenstanders van deze of gene theorie hun, meestal slecht gefundeerde, gelijk baseren heeft me verbaasd. Nooit eerder ben ik uitgemaakt voor fascist, of toch op z'n minst fascistenvriend. Nu wel. Nooit eerder is me verweten dat ik de reet van Poetin lik. Nu wel.
Het gebrek aan openheid in Nederland, de officiële onderzoeksleider, heeft natuurlijk niet erg geholpen. Er is niet uitgelegd waarom Maleisië aanvankelijk niet aan de naspeuringen meedeed. Er bestaat onduidelijkheid over een afspraak die de partijen in het onderzoek feitelijk een vetorecht geeft op openbaarmaking van de resultaten. En zo is er nog wel meer. Nederland draait om de hete brij heen.
Vocubulaire
Hoe dan ook, het komt mij voor dat een deel van de Nederlanders het woord geduld uit zijn vocabulaire heeft geschrapt. We willen het naadje van de kous weten, en wel stante pede, en het moet vooral met onze eigen ideeën overeenkomen.
Dan heb ik het niet over nabestaanden – van hen kan ik alles begrijpen – maar over schreeuwlelijkerds, die met name op sociale media en bij voorkeur anoniem hun armzalige gelijk proberen te halen over de ruggen van 298 onschuldige slachtoffers. Het punt is dat we nog steeds niet weten wat er precies is gebeurd en vooral niet wie daar verantwoordelijk voor is. Misschien zullen we het nooit weten.