'Deze Kerst zagen we een meer zelfbewuste koning'

• 

  Piet van Asseldonk

  Redacteur Koninklijk Huis

De kersttoespraak van koning Willem-Alexander verschilt hemelsbreed van de toespraak die hij vorig jaar met Kerstmis hield, aldus Koninklijk Huisdeskundige Piet van Asseldonk.

Dat geldt zowel voor de inhoud als voor de vorm. We zagen een meer zelfbewuste koning dan vorig jaar; met een duidelijk meer internationaal en ook meer politiek georiënteerde boodschap.

Kernzin in dit verband: "De wereld raakt ons. Omgekeerd hebben onze acties invloed op het leven van mensen ver weg. Ons land is geen geïsoleerde haven. We maken deel uit van een complexe wereld, of we willen of niet."

Abstracter en statiger

De presentatie van de koning was ook anders dan vorig jaar. Toen zat hij, nu stond hij. Het vertrek in Villa Eikenhorst van waaruit hij zijn toespraak hield was minder huiselijk, minder familiaal, maar abstracter en statiger.

Dat gold ook voor zijn presentatie en de manier waarop zijn kerstboodschap - voor het eerst ook uitgezonden door de commerciële omroepen - door de NOS-camera’s in beeld gebracht was. Leek er vorig jaar bij de koning nog sprake van podiumvrees, dit jaar nauwelijks.

Belangrijker is de inhoud. Naast de ‘kleine’ zorgen en angsten van mensen, die trouwens ook nu niet ontbraken, sneed Willem-Alexander bredere onderwerpen aan. Hij benadrukte dat "ontwikkelingen elders hun weerslag hebben op ons leven hier".

Asielzoekers

In dat verband had de koning het over "felle krachtmetingen aan de grenzen van Europa". Hij verwees naar het geweld in het Midden-Oosten waardoor miljoenen mensen een veilig heenkomen zoeken en zinspeelde op de asielzoekers die als gevolg daarvan naar ons land komen. "Als vluchteling moeten zij huis en haard achterlaten op zoek naar een tijdelijk thuis."

De zoektocht van deze mensen naar vrijheid en geweldloosheid bracht de koning in verband met zeventig jaar geleden toen wij juichend onze bevrijders binnenhaalden en met 25 jaar geleden toen de Berlijnse muur viel. Hij zei letterlijk: "De waarde van vrijheid en democratie is vooral duidelijk voor wie er niet over beschikt".

Samenhangend met deze internationale thema's wierp Willem-Alexander voorzichtig de vraag op hoe wij trouw blijven aan ons ideaal van een vrije en open samenleving. Zijn antwoord: verdraagzaamheid.

De koning bepleitte "een samenleving die accepteert dat mensen van elkaar verschillen", maar liet blijken weinig te zien in een Nederland van 17 miljoen selfies, want zulke "verscheidenheid zonder eenheid" noemde hij "los zand".

Kortom, we zagen een ernstige, zelfbewuste koning met een genuanceerde, algemene politieke boodschap. Een koning die in zijn rol gegroeid is. Terug van zijn vakantie in Argentinië kan hij half januari op dit pad verdergaan.