'Tegengehouden jihadisten extra dreiging'
Teruggekeerde jihadstrijders zijn niet de enigen die door terrorismebestrijders in staat worden geacht aanslagen te plegen in Nederland. Steeds vaker komt de dreiging ook van jonge radicale moslims die zijn tegengehouden toen ze wilden afreizen naar het strijdgebied in Irak en Syrië. Dat zegt Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof in een gesprek met de NOS.
"Het zijn niet alleen de terugkeerders waar we ons zorgen om maken. Het gaat ook om mensen die hier gefrustreerd raken of geïnspireerd worden en gewelddadig extremisme gaan hanteren, al dan niet in hun eentje’’, zegt Schoof.
Begin dit jaar lag de focus van de terrorismebestrijders op teruggekeerde Syriëgangers. Die zijn getraind in het gebruik van wapens en explosieven, veelal gehersenspoeld en getraumatiseerd door wat ze hebben meegemaakt. Daarom werden zij in staat geacht om hier aanslagen te plegen.
Die vrees werd ook bewaarheid door onder meer de aanslag op het Joods Museum in Brussel, waar een Franse teruggekeerde strijder in mei drie mensen doodschoot. De inlichtingendienst AIVD houdt de 33 bekende teruggekeerde Syriëgangers dan ook nauwlettend in de gaten. "En in principe worden ze ook allemaal vervolgd door justitie’’, zegt Schoof.
Maar volgens Schoof is er inmiddels dus het besef dat de dreiging niet alleen komt van terugkeerders. Ook jongeren die hier radicaliseren zijn een zorg. Tientallen van hen zijn met succes tegengehouden, bijvoorbeeld doordat hun paspoort is ingetrokken, toen ze naar Irak of Syrië wilden reizen om zich daar bij IS aan te sluiten. Ze zijn daardoor gefrustreerd. Ook zij worden nu als een toenemend potentieel gevaar gezien.
Jihadisme in 2014 in cijfers:
- 168 uitreizigers (bevestigd door AIVD). Hier zitten onder anderen twee recent uit Culemborg vertrokken jongens nog niet bij.
- 33 bekende terugkeerders 19 gesneuvelde jihadstrijders
- Meer dan 100 Nederlandse jihadisten zitten nog in Irak en Syrië Van 55 potentiële jihadreizigers in het paspoort ingetrokken
- Er lopen 45 strafrechtelijke onderzoeken tegen ongeveer 70 jihadverdachten
- Uit heel Europa zijn circa 3000 jihadisten naar het strijdgebied vertrokken
Advocaten van jihadverdachten waarschuwden al enkele maanden geleden dat het repressieve beleid van de Nederlandse overheid, zoals het afpakken van paspoorten en uitkeringen en het uit huis plaatsen van kinderen, een averechts effect hebben.
Volgens advocaat Michiel Pestman is er veel onrust onder moslims in Nederland maar richtte die zich vooral op wat er in Syrië gebeurde en vormde die geen bedreiging voor Nederland. "Deze maatregelen hebben het effect dat mensen boos worden op de Nederlandse overheid", aldus Pestman.
Geïnspireerd of gefrustreerd
Het zijn niet alleen de enkele tientallen tegengehouden jihadreizigers die een extra bedreiging vormen, stelt Schoof. "Er zijn ook anderen die bijvoorbeeld geïnspireerd zijn door de Islamitische Staat of gefrustreerd over onze deelname aan de coalitie tegen IS. Bij elkaar praat je dan over een aantal honderden waarover we ons zorgen maken, die net een tip-over zouden kunnen maken naar gewelddadig extremisme."
De dramatische gijzelingsactie in Sydney bevestigt dat de dreiging niet alleen van terugkeerders komt, aldus Schoof. Volgens hem doen politie, justitie en AIVD er alles aan om aanslagen in Nederland te voorkomen. "Maar we kunnen geen garantie geven dat er niets gebeurt, wel dat we er alles aan doen om het te voorkomen.’’