Rotterdam gaat eenzame ouderen helpen

Rotterdam heeft onder de naam Voor Mekaar een actieprogramma gelanceerd tegen eenzaamheid. Het richt zich vooral op ouderen. Zo krijgen alle 75-plussers een jaarlijks huisbezoek. In eerste instantie gebeurt dat in 6 van de 42 wijken.

De gemeente steekt in drie jaar 6 miljoen euro in de strijd tegen eenzaamheid. Wethouder Hugo de Jonge (CDA) noemt het een van de grootste problemen van de stad. Rotterdam is op dit gebied een trieste koploper. En het probleem neemt de laatste jaren toe.

Het probleem werd pijnlijk duidelijk toen vorig jaar in de stad een vrouw werd gevonden die al tien jaar dood in haar huis bleek te liggen. De Jonge is zich daarvan "rot geschrokken". Het nieuwe college dat dit jaar begon (Leefbaar Rotterdam, D66 en CDA) stelde zich het terugdringen van de eenzaamheid tot doel.

Schokkend

Uit onderzoek van de GGD komt een schokkend beeld naar voren. In 2012 zei ruim 55 procent van de Rotterdamse 65-plussers eenzaam te zijn. Bijna een kwart heeft niemand om op terug te vallen; in sociaal zwakke wijken is dat zelfs een derde.

Van alle volwassenen in de regio Rotterdam-Rijnmond voelde in 2012 45 procent zich matig tot zeer ernstig eenzaam. Bij de vorige meting, in 2008, was dit 39 procent.

Armoede en vergrijzing

Die toename komt doordat veel mensen er financieel op achteruit zijn gegaan en doordat de bevolking in hoog tempo vergrijst en daarmee ook het aantal alleenstaanden toeneemt. Want armoede en ouderdom zijn belangrijke oorzaken van eenzaamheid. Met het ouder worden vallen steeds meer mensen die vertrouwd zijn weg.

Ook ziekte is een risico. Verder zijn mensen van niet-westerse afkomst vaker eenzaam. Meer in het algemeen speelt dat traditionele netwerken zijn weggevallen. Families wonen niet meer bij elkaar om de hoek, en steeds minder mensen zijn via een kerk met anderen verbonden. Mensen blijven langer zelfstandig wonen, dat helpt ook niet mee.

Landelijk probleem

Het is daarom ook een landelijk probleem. Van alle 65-plussers in Nederland zegt 45 procent zich eenzaam te voelen; in de grote steden voelt gemiddeld de helft van de ouderen zich eenzaam.

Staatssecretaris Van Rijn lanceerde deze zomer een landelijk actieplan om de eenzaamheid terug te dringen. Eerst wordt in kaart gebracht wat er lokaal gebeurt. Daarbij zal ook nadrukkelijk naar Rotterdam worden gekeken.

Hondje uitlaten

Rotterdam doet bij de bestrijding van de eenzaamheid een beroep op vrijwilligers. De Jonge houdt zijn stadgenoten voor dat het vaak begint bij kleine dingen: "Je afvragen waarom je de buurman al een paar dagen niet hebt gezien, en of hij misschien wat nodig heeft. Een keer het hondje uitlaten van de zieke buurvrouw die niet naar buiten kan."

Hij ziet wel mogelijkheden. 15 procent van de Rotterdammers zegt best wat te willen doen als ze daarvoor worden gevraagd. "Dat betekent 100.000 mensen. Een enorm potentieel. En dat aantal kan de komende jaren nog wel eens gaan groeien omdat er steeds meer gepensioneerden komen. Zij zijn steeds langer vitaal en op zoek naar een nieuwe zinvolle invulling van hun bestaan."

Meterstand

De komende tijd zullen mensen met de campagne "Hebbie Effe" worden opgeroepen meer naar elkaar om te kijken. Daarnaast komen er trainingen voor vrijwilligers en professionals als huisartsen, wijkagenten, stadswachten en medewerkers van woningbouwcorporaties. Hun zal onder meer worden geleerd hoe ze eenzaamheid kunnen signaleren en wat ze vervolgens kunnen doen.

Verder gaan in alle wijken wijkteams aan de slag. Zij brengen in kaart wat er nodig is, geven individuele ondersteuning en wijzen in zwaardere gevallen door.

En ten slotte komt er een digitaal signaleringssysteem. Daarop moet bijvoorbeeld worden gemeld dat de meterstand bij iemand niet is opgenomen. Dat moet voorkomen dat er in Rotterdam nog eens iemand jarenlang ongemerkt dood in huis ligt.