Dagobertducktaks als Woord van het Jaar is een FNV-succesje

De wekker ging, de radio werd aangezet. Het was vanochtend een feestelijk ontwaken voor Leo Hartveld, lid van het bestuur van de FNV, toen hij hoorde dat 'zijn' dagobertducktaks was verkozen tot Woord van het Jaar. "Mijn partner juichte. Ik niet. Ik was, zoals altijd, gepast blij."

De vakbond muntte het woord in oktober van dit jaar. De FNV stelde voor spaargeld boven de honderdduizend euro zwaarder te belasten en het geld in te zetten om nieuwe banen te creëren.

Een collega van Hartveld vertelt dat er veel is gestemd door medewerkers bij de vakbond. “Als je voor zo’n plan bent, stem je ook voor zo’n woord."

'Geen lobby'

Van een hevige lobby was geen sprake, zegt de FNV'er. "We hebben het erover gehad met collega's en het heeft in onze nieuwsbrief gestaan. Maar als er 60.000 mensen gestemd hebben, zijn er ook veel mensen buiten onze directe achterban die het woord waarderen."

Tijdens een brainstorm tussen vakbondsleden kwamen destijds verschillende termen naar voren, bedoeld om "de ongelijkheid in de samenleving aan te kaarten". Hartveld pikte de term dagobertducktaks eruit. De eer opstrijken wil hij niet. "Het woord komt uit de boezem van de FNV."

“De dagobertducktaks spreekt tot de verbeelding”, zegt Ton den Boon, hoofdredacteur van het Van Dale-woordenboek. Hij analyseerde het woord in het NOS Radio 1 Journaal. “Het is best een aardig woord. Iedereen kent Dagobert Duck nog uit zijn jeugd, de karikatuur van een superrijkaard. Dagobertducktaks klinkt nu eenmaal wat sympathieker dan graaibelasting."

Het woord van 2014 weerspiegelt volgens Den Boon wat er gaande is in onze maatschappij. “Er wordt gezocht naar oplossingen voor de financiële problemen. In het buitenland wordt er inmiddels ook gesproken over zo’n taks. Het is voor veel superrijken niet te hopen dat de dagobertducktaks ook werkelijkheid wordt.”

Den Boon vraagt zich af of het woord net zo ingeburgerd zal raken als selfie, de winnaar van vorig jaar. “Eigenlijk moet een woord eerst een jaar of twee, drie echt gangbaar zijn voordat het in het woordenboek komt. Soms gaat het sneller, zoals bij selfie.”

Rol tijdens verkiezingen

Moestuinsocialisme eindigde op de tweede plaats bij de verkiezing. Het is een persoonlijke favoriet van de hoofdredacteur. Moestuinsocialisme wordt gebruikt als spotnaam voor de poging om de zelfredzaamheid van minima en ouderen te stimuleren door hun aan te raden een moestuin te nemen.

Den Boon: “Een verrassende betekenis, je weet niet meteen wat het betekent. Dit woord zou in de toekomstige verkiezingen nog wel eens een rol kunnen spelen”.

60.000 mensen brachten hun stem uit. In België is flitsmarathon het Woord van het Jaar geworden, een politieactie waarbij weggebruikers de hele dag intensief geflitst worden.