Schaatspak moet sneller én veiliger

Een mobiel starthek om snowboardcross mee te kunnen trainen. Schaatsanalyses met krachtsensoren en feedback met een virtual reality-bril. Het klinkt als toekomstmuziek. Maar in de praktijk wordt hard gewerkt aan deze innovaties, die de Nederlandse wintersporters op de Spelen van 2018 naar nieuw succes moeten leiden.

Wetenschappers, ondernemers en coaches spraken dinsdag tijdens een congres op de TU Delft over manieren waarop de techniek de sport kan ondersteunen. Veel aandacht ging daarbij uit naar de ontwikkeling van schaatspakken.

Sinds de jaren '70 heeft het schaatspak een ware metamorfose ondergaan. Schaatste Ard Schenk destijds nog rond met muts en wollen trui, tijdens de Olympische Spelen in Sotsji beschikten de schaatsers over het modernste textiel, uitvoerig getest in windtunnels. Pakken met verschillende stoffen op romp, armen en benen. “En die ontwikkeling gaat alleen maar door”, stelt directeur sport Arie Koops van de KNSB.

Samen met Bert van der Tuuk van Sportconfex werkt de schaatsbond aan pakken, die voor nog snellere tijden moeten zorgen. De progressie zit ‘m volgens Van der Tuuk in “de statische spierspanningsreductie”. Daarmee bedoelt Van der Tuuk dat het pak de schaatser steun moet geven bij zijn houding. De gehoekte schaatshouding is namelijk belastend voor het lichaam.

“Als je zelf een tijdje zo gaat staan, dan merk je dat je binnen vijf minuten begint te zweten en rechtop wilt gaan staan.” Van der Tuuk probeert zijn pakken zo te ontwikkelen dat schaatsers door het materiaal geholpen worden in de juiste schaatshouding te blijven.

Het moet veiliger

De ontwikkeling van nieuwe schaatspakken is gericht op aerodynamica, op tijdwinst. Maar ook veiligheid is steeds nadrukkelijker een thema voor de KNSB. Zeker na het ongeluk van marathonrijder Martin van der Pol. Hij kwam tijdens een wedstrijd in Thialf ten val en kreeg een schaats in zijn knieholte.

De gevolgen waren desastreus: spieren, weefsels, bloedvaten en een slagader werden doorgesneden. Van der Pol mocht van geluk spreken dat hij op het ijs adequaat geholpen werd. Hij bracht het er levend vanaf.

Binnen de schaatswereld kwam de roep om veiliger pakken, zeker nu de massastart in het wedstrijdprogramma is opgenomen. Ook bij dat onderdeel starten veel schaatsers tegelijk en is het risico op valpartijen groter. Van der Tuuk werkte daarom aan pakken met snijvaste vezels voor de langebaanschaatsers.

De marathonpakken zijn nu verkrijgbaar met beschermend materiaal, dat ook in shorttrackpakken zit. Inclusief nekbeschermer. “Daardoor zijn alle slagaders nu beschermd.”

Ten koste van de snelheid

Door het gebruik van een veiliger pak levert een schaatser wel wat snelheid in. De vraag is dan ook of iedereen kiest voor beschermende textiel. Van der Tuuk heeft twijfels: “Sporters kiezen toch voor snel in plaats van gezondheid. Ze doen er alles voor om de beste te zijn. Dus je moet zorgen voor duidelijke regels, waardoor iedereen hetzelfde draagt.”

Die regels zijn er internationaal nog onvoldoende, zegt Koops. “Al heeft de ISU voor de massastart wel een deel van de shorttrackregels overgenomen. Maar we moeten erop aandringen dat de regels nog verder worden aangescherpt”.