Donald Tusk vanaf vandaag voorzitter Europese Raad
Donald Tusk heeft vandaag het stokje overgenomen van Herman Van Rompuy als voorzitter van de Europese Raad. De 57-jarige Pool is de tweede voorzitter van de Europese Raad. Tusk is een conservatieve liberaal; zijn partij behoort binnen de EU tot de Europese Volkspartij, de christendemocraten.
Tot zijn benoeming door de EU-regeringsleiders op 30 augustus was Tusk zeven jaar premier van Polen. In die periode groeide de Poolse economie. Tusk was een van de langstzittende regeringsleiders van de EU en daarmee een politieke veteraan. Hij staat bekend als een bruggenbouwer en een fervent Europeaan.
Tusk stelde vandaag dat Europa sterk internationaal georiënteerd moet zijn. De relatie tussen de EU en de Verenigde Staten vormt volgens Tusk de ruggegraat van de "gemeenschap van democratische landen".
Tusk stond in de Oekraïne-crisis voor harde sancties tegen Rusland, maar hij staat niet bekend als anti-Russisch. Verwijzend naar de crisis zei de Pool vandaag dat de EU zijn grenzen moet veiligstellen en landen in de regio die "onze waarden" delen gesteund moeten worden.
Benoeming
De benoeming van Tusk kwam met horten en stoten tot stand. Lang leek het erop dat de topfunctie zou gaan naar de Deense premier en sociaal-democraat Helle Thorning-Schmidt. Maar toen duidelijk werd dat de Italiaanse premier Renzi vasthield aan de kandidatuur van Federica Mogherini, ook sociaal-democraat, als hoge vertegenwoordiger van de Unie, slonken de kansen voor Thorning-Schmidt.
Van Rompuy leek de kwestie voor de zomer nog te kunnen beslechten, maar Oost-Europese landen voelden zich benadeeld bij de verdeling van posities. Door deze landen sleutelposities in de nieuwe Europese Commissie in het vooruitzicht te stellen, dacht hij dit op te lossen maar dat bleek een politieke inschattingsfout: Juncker duldde geen directe inmenging in de samenstelling van zíjn commissie. En zo ging Van Rompuy onverwacht een ingewikkelde zomer tegemoet.
In de weken die volgden, dook de naam van Donald Tusk steeds vaker op. Officieel was hij geen kandidaat, maar via diplomaten lekte uit dat hij beschikbaar was als hij voor de baan gevraagd zou worden. De strijd ging toen tussen Tusk en Thorning-Schmidt. Volgens ingewijden was de race aan de vooravond van de beslissende top eind augustus, too close to call.
Strategisch
Om te voorkomen dat de top zou ontaarden in een ruzie over de twee kandidaten besloot Van Rompuy zijn voorkeur uit te spreken voor Tusk. Dat was een strategische zet. In de zomer waren de spanningen met Rusland en aan de oostgrens van Europa toegenomen en daarmee het belang van een Oost-Europeaan op een toppositie.
Het pakte goed uit. In een apart gesprek met Thorning-Schmidt legde Van Rompuy zijn keuze uit en Thorning-Schmidt toonde zich grootmoedig. Daarop maakte Van Rompuy de kandidatuur van Tusk bekend aan alle regeringsleiders en niemand maakte bezwaar. Een stemming was niet meer nodig.
De Europese Raad koos Tusk voor een periode van 2,5 jaar. Die termijn kan eenmaal worden verlengd.
